Πανεπιστήμια-στρατώνες ή μπάτε σκύλοι αλέστε;


Οι γνωστοί ΤΡΟΪΚΑΝΟΙ, κατά κόσμον Γιάννης Δοδόπουλος και Χρήστος Κυριαζής, καταπιάνονται με το θέμα των Ελληνικών Πανεπιστημίων...

  • 17/12/2014

Χρήστος Κυριαζής

ΑΕΙδία το καταντήσατε...

Σε οποιαδήποτε άλλη χώρα του κόσμου εκτός από την Ελλάδα και το Καζακστάν του Μπόρατ, το δίλημμα που φιλοξενεί η στήλη θα αποδιδόταν σε ρητορική υπερβολή. Σημειωτέον, αναφέρομαι στο Καζακστάν, όπως παρουσιάζεται στην μπρουτάλ φάρσα του Κοέν και όχι στην πραγματική χώρα. Εδώ ωστόσο, έστω και αν το δίλημμα δεν διατυπώνεται με τον ίδιο ωμό τρόπο, τα σκέλη του βρίσκουν υποστηρικτές τόσο στην ακαδημαϊκή κοινότητα όσο και στο πολιτικό φάσμα.

Από τη μία οι θιασώτες της «ελεύθερης διακίνησης ιδεών» και του «πανεπιστημιακού ασύλου». Αμφότερες σπουδαίες έννοιες, οι οποίες χάνουν κάθε αξία όταν δίνουν καταφύγιο σε μικροπωλητές faux Luis Vuitton ή σε σαλταδόρους που πλασάρονται για επαναστατημένα νιάτα. Από την άλλη, η συντηρητική πτέρυγα που απαιτεί -σχεδόν εκδικητικά- «νόμο και τάξη». Λογικό. Ομως, ύστερα από δεκαετίες πανεπιστημιακού μπάχαλου, όποιος πιστεύει σοβαρά ότι η τάξη περιφρουρείται με πρακτικές τύπου «face control», είναι κρίμα να χαραμίζεται στην αποστειρωμένη πρυτανεία. Στα κλαμπ είναι η καριέρα...

Δέσμιο των κομματικών επιδιώξεων, το πανεπιστήμιο παραμένει εγκλωβισμένο σε έναν φαύλο κύκλο. Φοιτητικές παρατάξεις που συμπεριφέρονται όπως οι βάρβαροι στα μνημεία, αριστεροί που ταυτίζουν το μπάχαλο με την ελευθερία της έκφρασης, δεξιοί που φαντασιώνονται στρατόπεδα με μαρκίζα ΑΕΙ.

Δεν ξέρω αν ο καλλωπισμός των κτιρίων και η ευταξία είναι αναγκαίες συνθήκες για τη σωστή λειτουργία των πανεπιστημίων - άλλωστε, ακόμα κι έτσι, οι επιμελείς φοιτητές γίνονται άριστοι επιστήμονες με «σουξέ» στο εξωτερικό. Ομως αντιλαμβάνομαι ότι δεν μπορώ να αξιώνω για το πανεπιστήμιο τίποτα διαφορετικό απ’ ό,τι για το σπίτι μου: Δεν θα πετούσα τα σκουπίδια στο υπνοδωμάτιο, δεν θα επέτρεπα... κατάληψη στο σαλόνι, αλλά ούτε θα εγκαθιστούσα συρματόπλεγμα στην εξώπορτα για να αποθαρρύνονται οι «εκτός» και να φοβούνται οι «εντός».

Δυστυχώς, στην Ελλάδα κάποιοι συνεχίζουν να συγχέουν το σπίτι με το «τσαρδί» τους...

Γιάννης Δοδόπουλος

Μεταξύ Προόδου και Αντίδρασης

Κατ’ αρχάς, ας σεβαστούμε το ετυμολογικό φορτίο της λέξης «Πανεπιστήμιο». Που προφανώς και λειτουργεί για να προάγει τις επιστήμες και όχι τις πολιτικές αναζητήσεις, παρεΐτσες ή διαστροφές του καθενός.

Κατά δεύτερον, ας πάψουμε να γράφουμε στους γεννητικούς μας αδένες τον Ελληνα μπαμπά και μαμά. Που καταβάλλουν τους φόρους τους στο τρισάθλιο κι αδηφάγο ελληνικό δημόσιο, όχι για να ανταμείβονται πανεπιστήμια-αχούρια, έμπλεα ρυπαρών εκδηλώσεων με πρωταγωνιστές όλες τις φίρμες του κοινού ποινικού δικαίου, αλλά ιδρύματα που θεραπεύουν τη γνώση και την έρευνα, προάγουν την αριστεία, διασφαλίζουν ειρηνικό και αξιοπρεπές περιβάλλον για τα παιδιά τους.

Το «κατά τρίτον» είναι το δύσκολο: Μήπως όλη αυτή η πολλή «τάξη και νόμος» προλειαίνουν αυταρχικά περιβάλλοντα και στρατόκαυλες λογικές που αργά ή γρήγορα θα βάλουν σε κίνδυνο το πανεπιστημιακό άσυλο; Αυτό σηκώνει μπόλικη κουβέντα.

Το σίγουρο είναι ότι κανείς δεν θέλει πανεπιστήμια-στρατόπεδα. Ούτε αυταρχικούς πρυτάνεις.

Αλλά κανείς δεν θέλει και πανεπιστήμια «μπάτε σκύλοι αλέστε».

Ούτε πρυτάνεις «μπαχαλάκηδες».

Ευρισκόμενος σε ελαφρώς προκεχωρημένη νιότη, αλλά και ως πάλαι φοιτητής, μια μόνο σεμνή υπόμνηση έχω να κάνω:

Από την εποχή των «Γαλβανικών», των γεγονότων του 1896 - 1897 που οδήγησαν στην πρώτη αιματηρή καταπάτηση του ασύλου (με αφορμή τον καθηγητή Ιατρικής Γαλβάνη, έναν μάλλον ημίτρελο τύπο που, μεταξύ άλλων, μαρτυρείται ότι δίδασκε με την πλάτη γυρισμένη στους φοιτητές) έως την εξέγερση του Πολυτεχνείου, η έννοια του ασύλου προικίστηκε με βαρύτατες ιστορικές νοηματοδοτήσεις.

Ας μην την ευτελίζουμε λοιπόν.

Η δημοκρατική εγρήγορση είναι ιερό πράμα. Είναι επίπονη οιστρηλασία, προικισμένη με το «γαμώτο» του εφήβου και τη σοφία του γέρου, έτοιμη, σαν αστραπή, ακόμη και για τη θυσία.

Δεν είναι καμώματα ούτε γελοία επαναστατική γυμναστική. Είναι υποχρέωση βαριά. Οχι ανώδυνο καραγκιοζιλίκι. Ζητεί παιδιά με μυαλό καθαρό. Οχι «αντάρτες της πορδής με τα λεφτά του μπαμπά».

YΓ: Αυτά. Κι ας στεναχώρησα κάποιους.