Προσδιορισμός του ασφαλίσματος ολικώς κατεστραμμένου αυτοκινήτου που ασφαλίζεται με ασφάλιση ιδίων ζημιών (μεικτή)

Ηλίας Αρ. Σύριος, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω

Ως τρέχουσα είναι η αξία που καθορίζεται από τις συναλλαγές για όμοια πράγματα, ήτοι η εμπορική ή χρηματιστηριακή αξία του πράγματος σε ορισμένο τόπο και χρόνο. Ως συνηθισμένη αξία νοείται η αξία του πράγματος, σε περίπτωση μεταβίβασής του, σε ορισμένο τόπο και χρόνο και λαμβάνεται υπόψη όταν δεν υπάρχει τρέχουσα. Πάντως τρέχουσα ή συνηθισμένη δεν μπορεί να είναι η υποκειμενική αξία του πράγματος. Περαιτέρω, κρίσιμος χρόνος για τον προσδιορισμό τής κατά τα ανωτέρω αξίας είναι ο χρόνος επέλευσης του ασφαλιστικού κινδύνου. 

Επομένως, σε περίπτωση ολικής καταστροφής του ασφαλισμένου με μεικτή ασφάλιση οχήματος το ασφάλισμα θα υπολογισθεί με βάση την αξία του πράγματος κατά τη στιγμή πραγματοποίησης του ασφαλιστικού κινδύνου, ακόμη και αν η αξία αυτή διαφέρει από την αξία κατά τον χρόνο σύναψης της ασφαλιστικής σύμβασης.

 Περαιτέρω, κατά την παράγραφο 3 του ίδιου ως άνω άρθρου ο ασφαλιστής μπορεί με ξεχωριστή συμφωνία, η οποία αποδεικνύεται με έγγραφο, να προβεί σε αποτίμηση της ασφαλισμένης περιουσίας. Στην περίπτωση αυτή το ασφάλισμα υπολογίζεται με βάση την αξία της αποτίμησης. Η αποτίμηση μπορεί να προσβληθεί μόνο για πλάνη, απάτη, απειλή ή εικονικότητα. Επομένως, εν όψει της διάταξης του άρθρου 16 παρ. 3 ΑσφΝ η αποτίμηση προϋποθέτει ξεχωριστή συμφωνία του ασφαλιστή και του λήπτη της ασφάλισης, με την έννοια της σαφούς συμφωνίας. Δεν συνιστά αποτίμηση απλή αναφορά της ασφαλιστικής αξίας στην ασφαλιστική σύμβαση (συνήθως κατά δήλωση του λήπτη της ασφάλισης), η οποία γίνεται με σκοπό να υπολογισθεί το ασφάλιστρο. Επίσης, δεν συνιστά αποτίμηση η συμφωνία για το ασφαλιστικό ποσό. 

Για την ύπαρξη αποτίμησης κατά την έννοια του νόμου απαιτείται να προκύπτει σαφώς η επίτευξη ειδικής συμφωνίας των μερών ότι το αναφερόμενο ποσό αποδίδει το ύψος της ασφαλιστικής αξίας, με βάση την οποία θα υπολογισθεί το ασφάλισμα.

Πάντως ακόμα και σε περίπτωση ύπαρξης αποτίμησης κατά τα ανωτέρω, σύμφωνα με την κρατούσα γνώμη προκειμένου να αποφευχθεί η μετάπτωση της σύμβασης ασφάλισης σε σύμβαση κερδοσκοπίας, κατ’ εφαρμογή της αρχής του αποζημιωτικού χαρακτήρα της ασφαλιστικής σύμβασης, κάνει αποδεκτή τη δυνατότητα πλουτισμού του λήπτη της ασφάλισης λόγω της συμφωνίας αποτίμησης, υπό την προϋπόθεση όμως ότι ο πλουτισμός δεν είναι σημαντικός. Ως ποσοστό απόκλισης της αξίας αποτίμησης από την πραγματική αξία θα πρέπει να θεωρείται κατά κανόνα ποσοστό περί το 10%.

Οι νομικές συμβουλές έχουν ισχύ κατά την περίοδο δημοσίευσής τους στην έντυπη έκδοση του περιοδικού Car and Driver και μπορεί να έχουν ωστόσο τροποποιηθεί.