Φάκελος καύσιμα: Με το πετρέλαιο διεθνώς στο 50% γιατί δεν πέφτουν οι τιμές στα πρατήρια;

Αυτό είναι μια πολύ μεγάλη κουβέντα. Πρακτικά έχει εύκολη εξήγηση, κρύβει όμως από πίσω της και ένα μεγάλο παρασκήνιο. Από την πλευρά μας, ήρθαμε σε επικοινωνία με την ΠΟΠΕΚ, την Πανελλήνια Ομοσπονδία Πρατηριούχων Εμπόρων Καυσίμων, από όπου αντλήσαμε ορισμένα ενδιαφέροντα στοιχεία.

Για να απαντήσουμε στο αρχικό ερώτημα, θα πρέπει καταρχήν να θέσουμε όλα τα δεδομένα στο τραπέζι. Είτε μιλάμε για βενζίνη, είτε για πετρέλαιο κίνησης, το καύσιμο που προμηθεύεται κάποιος στα πρατήρια για να γεμίσει το αυτοκίνητό του επιβαρύνεται κοστολογικά από τρεις παράγοντες. Την καθαρή αξία του ίδιου του καυσίμου, όπως αυτή διαμορφώνεται από το διυλιστήριο, τους φόρους του κράτους και το κέρδος του πρατηριούχου.

Η τιμή του διυλιστηρίου είναι άμεσα συνδεδεμένη με τις διεθνείς τιμές του πετρελαίου και υπόκειται συνεχώς σε μικροαλλαγές (ή μεγάλες αλλαγές, κατά το τελευταίο διάστημα). Ενδεικτικά, μπορεί κάποιος να έχει πρόσβαση σε αυτές από την αντίστοιχη σελίδα της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου και Προστασίας καταναλωτή. Εδώ, όντως, παρατηρούμε σημαντική μείωση των τιμών, λόγω της κρίσης που έχει ξεσπάσει, η οποία, πέρα από τις υγειονομικές, έχει αντίστοιχα σοβαρές οικονομικές συνέπειες.

Ο δεύτερος παράγοντας, που αποτελεί και τη μερίδα του λέοντος στη διαμόρφωση του τελικού κόστους, είναι οι φόροι. Για όσους δεν γνωρίζετε, υπάρχει κάτι που λέγεται Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης (ΕΦΚ), ο οποίος ισχύει σε όλες τις χώρες της Ευρώπης. Ενώ όμως η γραμμή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ορίζει τον προβλεπόμενο ΕΦΚ κατ΄ ελάχιστο στα 0,36 ευρώ ανά λίτρο βενζίνης, σχεδόν όλες οι χώρες επιλέγουν να τσιμπάνε λίγο προς τα πάνω αυτή την τιμή, με προφανείς λόγους τα έσοδα προς τα ταμεία τους.

Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις, όπως αυτή της Βουλγαρίας (που πολλοί Έλληνες κοντά στα σύνορα επιλέγουν, για να πάνε να γεμίσουν τα αυτοκίνητά τους…) όπου διατηρούν αυτό το 0,36 ευρώ/ λίτρο. Αυτές όμως είναι μία δύο σε όλη την ήπειρο. Ενδεικτικά, η Κύπρος έχει ΕΦΚ 0,43 ευρώ/ λίτρο, η Ισπανία 0,50 ευρώ/ λίτρο και η Γερμανία 0,65 ευρώ/ λίτρο. Στην περίπτωση της Ελλάδας, πληρώνουμε φόρο 0,70 ευρώ/ λίτρο, ο οποίος δεν έχει προφανώς να κάνει με την πραγματική αξία της βενζίνης. Και δωρεάν να την προσέφεραν τα διυλιστήρια, αυτό θα το πληρώναμε!

Τελειώσαμε όμως εδώ με τους φόρους; Εντάξει, στην Ελλάδα ζούμε… Πέρα από τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης, που όπως είπαμε μας χρεώνει 70 λεπτά ανά λίτρο βενζίνης (και 41 λεπτά ανά λίτρο πετρελαίου, καθώς για το πετρέλαιο παντού είναι πιο χαμηλοί οι φόροι) στη χώρα μας έχουμε τρεις ακόμα μικρότερους φόρους (τελωνεία κ.λπ) οι οποίοι προσθέτουν ένα ακόμα 5% στην τελική τιμή. Σαν κερασάκι στην τούρτα, έρχεται και ο ΦΠΑ 24%, ο οποίος δεν επιβαρύνει μόνο την αρχική τιμή του καυσίμου αλλά και τους φόρους, κάτι που πρέπει να αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία!

Ο τρίτος παράγοντας που επηρεάζει τις τιμές των καυσίμων είναι το μικτό κέρδος των πρατηριούχων. Αυτό όμως κυμαίνεται σε σχετικά χαμηλά επίπεδα, περίπου στο 5-6% της συνολικής τιμής. Χοντρικά, εάν θέλουμε να έχουμε μία εικόνα για το τι πληρώνουμε και γιατί δεν πέφτουν σημαντικά οι τιμές των καυσίμων με τη μείωση των τιμών του πετρελαίου διεθνώς, θα πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το εξής. Από την τιμή που αναγράφεται στο βενζινάδικο, το 30% περίπου αφορά στο άμεσο κόστος του καυσίμου και μπορεί να μεταβληθεί από τις όποιες διακυμάνσεις. Το υπόλοιπο 70% είναι σταθερό -φόροι κυρίως- και δεν πρόκειται να αλλάξει, ακόμα και αν μας χαρίζουν τη βενζίνη και το πετρέλαιο. Αυτή τη στιγμή, το μέσο κόστος της βενζίνης στα πρατήρια κυμαίνεται στα 1.401 ευρώ/ λίτρο. Δεν έχει νόημα κάποιος να περιμένει κάποια συγκλονιστική μείωση.

Ενημερωτικά, η κατάσταση στην αγορά των καυσίμων είναι αντίστοιχη με αυτή που ζουν οι περισσότεροι αυτές της ημέρες. Ευγενικά θα την χαρακτηρίσουμε ανησυχητική. Κατά μέσο όρο η ζήτηση στη βενζίνη αλλά και στο πετρέλαιο κίνησης έχει πέσει κατά 80-90%! Το μόνο που δείχνει να κρατάει κάπως είναι το πετρέλαιο θέρμανσης, όπου παρουσιάζει πτώση μόλις 30-40%. Σύντομα όμως ο καιρός θα φτιάξει και η ζήτηση αυτή θα σταματήσει.

Από την πλευρά τους, οι πρατηριούχοι έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση να μεριμνήσει ώστε να υπάρξει οικονομική ενίσχυση της μισθοδοσίας των επιχειρήσεων, καθώς και κάποια επιδότηση ενοικίου. Αντίστοιχα, το επόμενο χρονικό διάστημα θεωρείται σχεδόν βέβαιο να αναπροσαρμοστεί το ωράριο λειτουργίας των πρατηρίων, λόγω της πεσμένης κίνησης. Αυτά είναι όλα τα δεδομένα της αγοράς, όπως ισχύουν σήμερα.