Μαμά, μπαμπά, βάλτε τη ζώνη σας


«Πες μου πώς οδηγούν οι γονείς σου, να σου πω πώς θα οδηγείς εσύ στο μέλλον». Με αυτή τη σκέψη κατά νου, το ελληνικό τμήμα της Fondation Vinci Autoroutes, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Οδικής Ασφάλειας «Πάνος Μυλωνάς» και την ένωση ελληνικών αυτοκινητοδρόμων HELLASTRON, ανακοίνωσε πρόσφατα τα αποτελέσματα της έρευνας, πρωτοποριακής για τα ελληνικά δεδομένα, σχετική με τους Έλληνες γονείς υπό την ιδιότητα του οδηγού. Συγχρόνως, ανακοινώθηκαν και τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου υπεύθυνης οδήγησης.

  • ΚΕΙΜΕΝΟ: ΗΛΙΑΣ ΚΑΦΑΟΓΛΟΥ ΦΩΤ.: ΑΡΧΕΙΟ
  • 4/12/2019

Πώς, δηλαδή, αξιολογούν οι ίδιοι την οδήγησή τους παρουσία των παιδιών τους; έχουν την ίδια εντύπωση με αυτήν των παιδιών τους; Ποιες είναι οι συμπεριφορές και συνήθειές τους όταν κρατούν το τιμόνι οι γονείς και πώς τις αξιολογούν τα παιδιά τους, δεδομένου ότι οι γονείς συνιστούν και λειτουργούν ως πρότυπα για τα παιδιά τους, έμμεσα τα εκπαιδεύουν στην οδηγική συμπεριφορά; Το δείγμα συναρίθμησε 510 παιδιά ηλικίας 8 έως 16 χρόνων και 507 γονείς παιδιών της ίδιας ηλικίας, στην Αθήνα και εκτός αυτής, στη Δυτική Ελλάδα, δεδομένου ότι εκεί κυρίως εξελίσσονται οι δραστηριότητες του ελληνικού τμήματος της Vinci, η οποία διαχειρίζεται έργα όπως η Γέφυρα «Χαρίλαος Τρικούπης» και Ολυμπία Οδός.

Βάσει της έρευνας, τα παιδιά φαίνεται να εμπιστεύονται τους γονείς τους στο τιμόνι και τους βαθμολογούν, εξίσου τη μητέρα και τον πατέρα, με 8/10. Οι γονείς ομονοούν με το ίδιο ποσοστό και ομολογούν ότι οδηγούν καλύτερα, είναι περισσότερο προσεκτικοί με τα παιδιά τους στο πίσω κάθισμα. Λόγου χάριν, το 68% των γονιών εκνευρίζεται λιγότερο, το 57% υπερβαίνει σπανιότερα τα όρια ταχύτητας, το 45% προσέχει ιδιαίτερα να μη μιλά στο τηλέφωνο όταν οδηγεί. Έτσι, τα παιδιά επιδεικνύουν σχετική εμπιστοσύνη στον οδηγό γονιό. Γι’ αυτό, άλλωστε, μόλις το 29% των παιδιών παρατηρούν ότι οι γονείς τους τρέχουν, ενώ περισσότεροι από τους μισούς γονείς παραδέχονται ότι υπερβαίνουν τα όρια ταχύτητας.

Πάντως, φαίνεται ότι οι γονείς δεν αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση. Του λόγου το αληθές επιβεβαιώνει το γεγονός ότι, σύμφωνα με τα παιδιά, το 45% των γονέων δεν δένουν τη ζώνη ασφαλείας των παιδιών όταν κάνουν μικρές διαδρομές, αν και μόλις το 27% των γονιών το παραδέχεται, ενώ, επίσης, περισσότερα από 8 στα 10 παιδιά παρατηρούν ότι οι γονείς τους απαντούν στο κινητό τηλέφωνο και 6 στους 10 οδηγούς καλούν κάποιον όταν οδηγούν. Εξάλλου, τα παιδιά παρατηρούν ότι οι γονείς τους δεν σταματούν να δώσουν προτεραιότητα στους πεζούς σε ποσοστό 44%, στάση που το 38% των γονέων παραδέχεται. Παράλληλα, το 62% των παιδιών ακούνε τον πατέρα τους να βρίζει στο τιμόνι, αλλά μόνον το 59% των γονέων παραδέχεται ότι το κάνει και το ίδιο σχεδόν ποσοστό παιδιών ακούν τους γονείς να κορνάρουν αναίτια.

Σε ό,τι αφορά στο κρίσιμο από πλευράς παιδαγωγικής και ασφάλειας θέμα που αφορά στις στάσεις που πραγματοποιούν οι οδηγοί κατά το ταξίδι, το 71 % δηλώνουν ότι κάνουν περισσότερες στάσεις όταν εποχούνται και τα παιδιά τους, και 8 στα 10 από τα παιδιά που ρωτήθηκαν συντάσσονται. Ωστόσο, τα μισά από τα παιδιά που πήραν μέρος στην έρευνα θεωρούν ότι οι στάσεις είναι πολύ μικρής διάρκειας, ίσα για να πάει κάποιος στην τουαλέτα ή να βάλει βενζίνη. Μάλιστα, η στάση πραγματοποιείται κατά μέσο όρο κάθε τρεις ώρες και όχι κάθε δύο, όπως οι διεθνείς προδιαγραφές για την οδική ασφάλεια συστήνουν, με κίνδυνο, ώστε να αποφεύγεται ο κίνδυνος υπνηλίας και η κόπωση.

Ακριβώς αυτό το τελευταίο στοιχείο, μεταξύ πλείστων άλλων, εξάλλου, αναδεικνύουν τα αποτελέσματα του Ευρωβαρόμετρου του 2019 που ανακοινώθηκαν συγχρόνως με αυτά της προαναφερθείσας έρευνας. Η έρευνα πραγματοποιήθηκε από το ινστιτούτο IPSIS σε δείγμα 12.418 ατόμων, ηλικίας 15 ετών και άνω, από 11 ευρωπαϊκές χώρες – κατ’ ελάχιστον 1.000 άτομα από κάθε χώρα- και αφορούσε στη συμπεριφορά των οδηγών όταν οδηγούν, επιτρέποντάς μας να δούμε πώς μπορούμε όλοι να συμβάλλουμε στην οδική ασφάλεια.

Στην υπόλοιπη Ευρώπη

Ας δούμε συνοπτικά τι συμβαίνει εν Εσπερία σε σχέση με τη χώρα μας. Αν και οι Ευρωπαίοι γνωρίζουν τους κινδύνους που σχετίζονται με την απροσεξία και την απόσπαση της προσοχής όταν οδηγούν, 1 στους 4 στέλνουν ή διαβάζουν SMS ενόσω οδηγούν. Το 98% των Ελλήνων οδηγών θεωρούν αυτή την πρακτική επικίνδυνη, αλλά το 31% την επιδεικνύει, ενώ περίπου ίδιο ποσοστό και στις 11 χώρες ρυθμίζει το GPS ενώ οδηγεί. Εξήντα τοις εκατό από τους οδηγούς στη χώρα μας ότι παρ’ ολίγον να εμπλακεί σε ατύχημα λόγω της χρήσης του κινητού τηλεφώνου – το ποσοστό στην «άλλη» Ευρώπη ανέχεται σε 1 στους 10. Το 13% των Ελλήνων οδηγών παραδέχεται ότι κινδύνεψε να προξενήσει ατύχημα επειδή ήταν κουρασμένος ή αισθάνθηκε υπνηλία, η συνηθέστερη αιτία τροχαίων ατυχημάτων στους αυτοκινητοδρόμους στη Γαλλία, για να μείνουμε μόνον σε ένα παράδειγμα -1 στους 10 Ευρωπαίους παραδέχεται ότι μόλις και δεν ενεπλάκη σε ατύχημα λόγω υπνηλίας. Ένας στους 10 Ευρωπαίους δήλωσαν πως έπιασαν τον εαυτό τους να αντιμετωπίζει πρόβλημα έλλειψης προσοχής ή να γίνονται ευερέθιστοι όταν οδηγούν, λόγω έλλειψης καλής ποιότητας ύπνου, ενώ συντελεί σχετικά και το όλο και αυξανόμενο διάστημα πριν τη στάση κατά το ταξίδι – στην Ελλάδα ο μέσος όρος είναι 3 ώρες και 19 λεπτά συνεχούς οδήγησης, στην Πολωνία 4 ώρες και 23 λεπτά.

Εξάλλου, οι επιθετικές συμπεριφορές στο δρόμο τείνουν αυξανόμενες. Ένας στους 4 οδηγούς στο πλαίσιο του Ευρωβαρόμετρου δεν διστάζει να κατεβεί από το αυτοκίνητό του για να διαπληκτιστεί με άλλον οδηγό, πρακτική που υιοθετεί το 63% των Ελλήνων, αν και μόνο το 4% θεωρούν τον εαυτό τους επιθετικό. Αναλόγως, το 56% των Ευρωπαίων εξυβρίζει άλλον οδηγό – το 71% των Ελλήνων. Το 64% των Ευρωπαίων παραδέχεται ότι δεν τηρεί τις αποστάσεις ασφαλείας – το 62% των Ελλήνων. Οι τελευταίοι κατέχουν το ρεκόρ Ευρώπης στη μη χρήση ζώνης ασφαλείας, με ποσοστό 45% έναντι 8% της Γαλλίας. Τα ποσοστά σε ό,τι αφορά τους κινδύνους από τη χρήση αλκοόλ είναι στην Ελλάδα εξίσου ανησυχητικά. Το 24% οδηγεί έχοντας καταναλώσει αλκοόλ σε ποσότητα μεγαλύτερη από το επιτρεπόμενο όριο, ενώ πολύ διαφορετική είναι η κατάσταση, για παράδειγμα, στην Πολωνία και τη Σλοβακία (3% και 2%, αντίστοιχα).

Γενικότερα, και παρ’ όλα όσα προηγήθηκαν, το 97% των Ευρωπαίων και το 96% των Ελλήνων χρησιμοποιούν τουλάχιστον έναν θετικό επιθετικό προσδιορισμό που συνοδεύει το επίθετο «οδηγός», όταν χαρακτηρίζουν τον εαυτό τους. Εβδομήντα οκτώ τοις εκατό των Ελλήνων οδηγών δηλώνουν ότι είναι προσεκτικοί, το 49% ότι είναι ήρεμοι, το 26% ότι συμπεριφέρονται με ευγένεια, ενώ κανένας Έλληνας οδηγός δεν θεωρεί τον εαυτό του επικίνδυνο. Αντιθέτως, όταν κρίνουν τη συμπεριφορά άλλων οδηγών, οι συμπατριώτες μας κρίνουν τους «άλλους» κατά 58% ανεύθυνους, κατά 30% επιθετικούς και κατά 32% επικίνδυνους, ενώ, συγχρόνως, το 58% δηλώνει ότι ασκόπως κορνάρει και το 28% ότι προσπερνά από δεξιά – το αντίστοιχο ποσοστό στη Σουηδία είναι 27% και 60% στη Γαλλία. Ως γνωστόν, εμείς ποτέ δεν φταίμε, πάντοτε οι άλλοι ευθύνονται.

Σε μια χώρα όπως η δική μας, όπου δεν έχει εκπονηθεί εθνικό σχέδιο για την οδική ασφάλεια και την πρόληψη των τροχαίων ατυχημάτων και δεδομένων των στοιχείων που αδρομερώς παραθέσαμε, είναι προφανές ότι πολλά μένουν να γίνουν. Εννοείται, το θέμα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την κατάσταση του οδικού δικτύου, όπου πολλά έχουν γίνει στην κατεύθυνση της ασφάλειας με τη χάραξη και απόδοση στην κυκλοφορία των αυτοκινητοδρόμων, αλλά και με την παλαιότητα του στόλου των οχημάτων και την πλημμελή συντήρησή τους. Επείγει η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, εν προκειμένω των γονιών και των νεαρών βλαστών, των μελλοντικών, δηλαδή, οδηγών. Η ιδιωτική πρωτοβουλία, παρά τις εν γένει εργώδεις προσπάθειες, δεν αρκεί για ένα τόσο σοβαρό, εθνικών διαστάσεων θέμα.

Σε ό,τι μας αφορά, από τις αρχές της νέας χρονιάς, η αυτοκίνηση, δηλαδή η ώσμωση αυτοκινήτου ως τεχνήματος και κοινωνίας, δρομολογείται αποφασιστικά στους δρόμους της οδικής ασφάλειας. Παραμείνετε εποχούμενοι αναγνώστες αυτού εδώ του ιστότοπου και των σελίδων του περιοδικού.