Niki Lauda 1949-2019: Η πολυτάραχη ζωή του θρύλου της F1!


Σήμερα συμπληρώνονται τέσσερα χρόνια από τη στιγμή που η οικογένεια του Niki Lauda ανακοίνωσε ότι ο θρυλικός πιλότος της F1 δεν είναι πια μαζί μας. Με αυτή την αφορμή ξετυλίγουμε το κουβάρι της ζωής του.

  • KEIMENO: JOHN PEARLEY HUFFMAN (CAR AND DRIVER, USA) ΑΠΟΔΟΣΗ: ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΦΩΤ.: ΑΡΧΕΙΟ
  • 20/5/2023

O μύθος θέλει τον Niki Lauda να λέει: «Η ζωή μου αξίζει περισσότερο από έναν τίτλο», καθώς πάρκαρε την Ferrari 312 T2 στο βροχερό Ιαπωνικό Grand Prix του 1976, μόλις δύο γύρους μετά την εκκίνηση.  Ο Lauda ήταν σε κόντρα με τον James Hunt για το πρωτάθλημα εκείνου του έτους. Εγκατέλειψε ηθελημένα από εκείνον τον τελευταίο αποφασιστικό αγώνα, αλλά το θάρρος και η αποφασιστικότητά του δεν αμφισβητήθηκαν ποτέ.

Αυτός ήταν, άλλωστε, ο πιλότος που είχε τον αριθμό 1 στη Ferrari του και ένας άνθρωπος που πριν από αυτή τη σεζόν είχε καεί σχεδόν ολόκληρος κατά τη διάρκεια του γερμανικού Grand Prix στο Nurburgring (ο τελευταίος αγώνας με την πρώτη χάραξη που είχε αυτή η πίστα), για να ξαναμπεί σε μονοθέσιο έξι εβδομάδες αργότερα. Και με την απόσυρσή του αυτή στην Ιαπωνία το 1976, εδραίωσε τη φήμη του ως ένας από τους πιο έντονα έξυπνους και ανεξάρτητους άνδρες που οδήγησαν ποτέ ένα μονοθέσιο της Formula 1.

Ο Niki Lauda κέρδισε τρία παγκόσμια πρωταθλήματα της Formula 1, και όμως μπορεί να τον θυμάται ο κόσμος περισσότερο για εκείνο από το οποίο αποσύρθηκε. Η οικογένειά του ανακοίνωσε τη νύχτα της 20ης Μαΐου του 2019 ότι ο Lauda είχε πεθάνει μετά από μάχες με τα παρατεταμένα προβλήματα υγείας που του προκάλεσε το ατύχημα του 1976 για το υπόλοιπο της ζωής του. Ήταν 70 ετών.

«Είμαι συναισθηματικός», δήλωσε ο Lauda στο βρετανικό Top Gear το 2013 όταν ερωτήθηκε για τη θρυλική, στωική προσωπικότητά του. «Αλλά έχω, επίσης, τα πάντα καλά υπό έλεγχο και μπορώ να αναλύσω τα πράγματα σωστά. Αυτό που με τρελαίνει είναι το πόσο πρέπει να μιλάμε. Μου αρέσει να κάνω τη ζωή μου απλή. Πηγαίνω κατευθείαν στην ουσία. Αν είναι λάθος μου, είναι απλά λάθος μου. Στο motorsport, μαθαίνεις να πετυχαίνεις το καλύτερο αποτέλεσμα στον συντομότερο χρόνο. Έχει εφαρμογή και στη ζωή αυτό! Να είσαι πιο γρήγορος από τους άλλους. Να μην κάνεις λάθη. Ακόμα κι αν τα πράγματα αποτύχουν, πρέπει να έχεις την πειθαρχία να βρεις έναν νέο τρόπο, αντί να ξεκινήσεις ένα άσκοπο συναισθηματικό ταξίδι."

Ο Andreas Nikolaus Lauda γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1949 στη Βιέννη σε μια εξέχουσα και ευημερούσα οικογένεια της Αυστρίας. Λιγότερο από δύο εβδομάδες μετά τη γέννηση του Niki, ο παππούς του Hans Lauda, τότε πρόεδρος της Αυστριακής Ένωσης Βιομηχάνων, αναφέρθηκε από τους New York Times σε μια έκθεση σχετικά με την πρόοδο του σχεδίου Marshall στην ανοικοδόμηση της χώρας του μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Σύμφωνα με τον παππού Lauda, οι αυστριακές βιομηχανίες ήταν έτοιμες να απασχολήσουν 20.000 πρώην κυβερνητικούς αξιωματούχους, το 1949. Αυτό ήταν σημαντικό εάν ήσουν πρώην κυβερνητικός αξιωματούχος. Και οι Lauda ήταν το είδος της οικογένειας που αναμένει από τα νεώτερα μέλη της να ακολουθήσουν την ίδια πορεία στην οικονομία και τη βιομηχανία. Ένας Lauda υποτίθεται πως δεν έπρεπε να γίνει οδηγός αγώνων.

Κι όμως, ήταν ο πλούτος της οικογένειας Lauda που επέτρεψε στο νεαρό Niki να μπει στον κόσμο των αγώνων, τουλάχιστον δια της πλαγίας οδού. Ο Lauda πήρε μια γοητευτική γεύση από την επιτυχία την πρώτη φορά που αγωνίστηκε, οδηγώντας ένα Mini Cooper σε μια ανάβαση το 1968 παίρνοντας τη δεύτερη θέση.

Εγκατέλειψε το κολέγιο για να κυνηγήσει το αγωνιστικό όνειρό του. Αλλά η οικογένειά του δεν ήταν έτοιμη να κόβει επιταγές για να συντηρήσει το όνειρό του. Οπότε πήρε δάνειο για να χρηματοδοτήσει τη μαθητεία του μέσω των κατηγοριών Formula Vee και Formula 3. Στη συνέχεια, το 1971, πήρε ένα ακόμα μεγαλύτερο δάνειο με αντάλλαγμα την ασφάλεια ζωής που είχε για να συμμετάσχει στην ομάδα March στη Formula 2. Με τη σεζόν του 1972 να πλησιάζει, ο Lauda υπέβαλε αίτηση για ένα ακόμη δάνειο για να πάει στη Formula 1 με την ομάδα της March. Άλλο ένα δάνειο και ένα υψηλό χρέος είχε εγκριθεί.

«Ένας από τους διευθυντές της τράπεζας μου έδωσε "το πράσινο φως" για να συμφωνήσω στην F1», δήλωσε ο Lauda στο περιοδικό Motor Sport της Βρετανίας το 2009, «έτσι υπέγραψα μια σύμβαση με τον Max και τον Robin και στη συνέχεια επέστρεψα στη Βιέννη και στον ίδιο διευθυντή που μου είπε ότι για ένα τέτοιο χρηματικό ποσό χρειάζεται να λάβω την έγκριση του εποπτικού συμβουλίου. Η απάντησή του ήταν: "Λένε όχι"».

Όπως αποδείχθηκε δεν ήταν τα άτομα του εποπτικού συμβουλίου, αλλά στην πραγματικότητα μόνο ένας. Ο παππούς του!

«Τηλεφώνησα στον παππού μου και τον ρώτησα αν θα μπορούσε να γ!@# και να σταματήσει να επεμβαίνει στη ζωή μου», υπενθυμίζει o Lauda στην ίδια συνέντευξη. «Αλλά είπε ότι δεν θα σταματούσε και ότι ένας Lauda δε θα γινόταν ποτέ ένας οδηγός αγώνων. Δεν του μίλησα ποτέ ξανά για το υπόλοιπο της ζωής του. Τώρα ήμουν σε μια δύσκολη κατάσταση, είχα υπογράψει μια σύμβαση και δεν μπορούσα να πληρώνω ό,τι είχα συμφωνήσει, που δεν ήταν ο τρόπος με τον οποίο είχα μεγαλώσει. Ο τρόπος που το είδα, δεν μπορούσα να παρατήσω την March».

Ο Lauda πλησίασε μια άλλη τράπεζα στη Βιέννη και βρισκόταν στα πρόθυρα να εξασφαλίσει ένα νέο δάνειο που αντικατέστησε τη χορηγία στο αυτοκίνητο και το κράνος με τόκο. «Στη συνέχεια, ο διευθυντής ρώτησε τι θα συνέβαινε αν θα σκοτωνόμουν», δήλωσε η Lauda. «Σκέφτηκα, "σκατά, δεν το είχα υπολογίσει αυτό". Ολοκληρώσαμε τη συμφωνία εξασφαλίζοντας τα χρήματα από ένα ασφαλιστικό συμβόλαιο ζωή. Αλλά υποθέτοντας ότι επέζησα, εξακολουθούσε να υπάρχει το δάνειο για να επιστρέψω».

Ο Lauda τελικά μπήκε στη Formula 1 με τη March το 1972, αλλά το μονοθέσιο ήταν μη ανταγωνιστικό. Έτσι, το 1973, με ακόμα μεγαλύτερο χρέος στο χέρι, μετακόμισε στην BRM, όπου το μονοθέσιο ήταν εξίσου κακό. Αλλά στην BRM ο άλλος οδηγός της ομάδας ήταν ο Clay Regazzoni. Και όταν ο Regazzoni, που είχε εντυπωσιαστεί τόσο από την ικανότητα οδήγησης του Lauda όσο και από την ικανότητά του να ανασχεδιάσει πρακτικά ένα αυτοκίνητο για να πετύχει καλύτερη απόδοση, προσλήφθηκε από τη Ferrari για το 1974, συνέστησε να πάει μαζί του ο Niki.

Η Ferrari θα πλήρωνε αρκετά τον Lauda για να εξοφλήσει το συσσωρευμένο χρέος του και τη σύμβασή του με την BRM. Κάπως ειρωνικά, ο Hans Lauda πέθανε τον Ιανουάριο του 1974, όταν ο εγγονός του εντασσόταν στη Ferrari για να ζήσει τη μεγαλύτερη επιτυχία του.

Ο Lauda πήγε στη Scuderia Ferrari τη στιγμή που αναδιοργανώθηκε η ομάδα κάτω από τον πρώην βοηθό του Enzo Ferrari, τον λαμπρό 26χρονο Luca di Montezemolo. Και ήταν το νέο, εκτυφλωτικά γρήγορο μονοθέσιο με τον flat V12 κινητήρα, η «312», που τράβηξε την ομάδα από μια δεκαετία μακράς ύφεσης.

Ο συνδυασμός της μεθοδικής και ακριβούς οδήγησης του Lauda με την απόδοση της Ferrari 312B3-74 ήταν μοναδικός. Από τους 16 αγώνες του Grand Prix το 1974, ο Lauda πήρε τις pole position στους οκτώ και κέρδισε δύο. Η πρώτη του νίκη ήρθε στον τέταρτο αγώνα, το Ισπανικό Grand Prix στη Jarama τον Απρίλιο.

Η δεύτερη νίκη του ήταν δύο μήνες αργότερα στο Ολλανδικό Grand Prix στο Zandvoort. Μια απογοητευτική σειρά πρόωρων εγκαταλείψεων σήμαινε ότι ο Lauda θα τερμάτιζε τέταρτος στο πρωτάθλημα οδηγών, πίσω από τον Emerson Fittipaldi, τον συναθλητή του Regazzoni και τον Jody Scheckter.

Η Ferrari ξεκίνησε τη σεζόν του 1975 με το 312B3-74 για τους δύο πρώτους αγώνες, αλλά έβαλε το νέο μονοθέσιο 312T του Mauro Forghieri στην πίστα για τον τρίτο αγώνα, το Grand Prix της Νότιας Αφρικής στο Kyalami. Ο Lauda κατέκτησε την τέταρτη θέση και έφτασε στην πέμπτη θέση, ένα σχετικά μέτριο ξεκίνημα για το νέο αυτοκίνητο με το καινοτόμο εγκάρσιο κιβώτιο ταχυτήτων.

«Δεν εκτιμούσα πλήρως τα πλεονεκτήματα που θα προσέφερε, γιατί φαινόταν μια τόσο μεγάλη αλλαγή από ένα σασί για το οποίο γνωρίζαμε τα πάντα», δήλωσε ο Lauda στο Motor Sport το 2005. «Όμως το 312T είχε πραγματικά ουδέτερο χειρισμό και μεγάλη ροπή ήταν ένα αληθινό κόσμημα, μια διαρκής απόδειξη για τις ικανότητες του Forghieri».

Στο Grand Prix του Μονακό, ο Lauda και η 312T ξέφυγαν αμέσως μπροστά και κέρδισαν εύκολα. Κέρδισε και τους δύο επόμενους αγώνες -το Βέλγιο και τη Σουηδία. Προσθέστε τις νίκες στα Grand Prix της Γαλλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, και ο Lauda πήρε το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα των οδηγών με μεγάλη διαφορά από τον Fittipaldi. Και η Ferrari εξασφάλισε εύκολα το στέμμα των κατασκευαστών μπροστά από τις Brabham και McLaren.

Η μάχη του Lauda με τον James Hunt κατά τη διάρκεια της σεζόν του 1976 ήταν τόσο δραματική που κυριολεκτικά έγινε η ταινία «Rush» του Ron Howard, που κυκλοφόρησε το 2013. Με τον συντηρητικό Lauda στην 312T2 και τον φανταχτερό Hunt στην M23 της McLaren, η κόντρα έμελλε να είναι επική ακόμη και χωρίς την καταστροφή του Lauda στο Nurburgring κατά τη διάρκεια του γερμανικού Grand Prix. Αλλά αυτό το ατύχημα θα άλλαζε ριζικά την εμφάνιση του Lauda και θα καθόριζε το υπόλοιπο της ζωής και της καριέρας του.

Το τρομακτικό ατύχημα στο Nurburgring

Η πυρκαγιά έκαψε το μεγαλύτερο μέρος του προσώπου και των αυτιών του και σημάδεψε τρομερά τους πνεύμονές του. «Η γυναίκα μου τότε λιποθύμησε όταν με είδε για πρώτη φορά», δήλωσε ο Lauda στην εφημερίδα Telegraph της Βρετανίας το 2013. «Έτσι ήξερα ότι δεν θα μπορούσε να ήταν καλό». Με ένα σχεδόν ιατρικό θαύμα και μια σκληρή δοκιμασία, ο Lauda επέστρεψε στη δράση αφού έλειψε μόνο τρεις αγώνες. Είχε δημιουργήσει ένα τρομερό προβάδισμα στο πρωτάθλημα οδηγών μετά τη νίκη πέντε αγώνων πριν από αυτό το μοιραίο γερμανικό Grand Prix.

Πηγαίνοντας στον τελευταίο αγώνα στην Ιαπωνία εξακολουθούσε να προηγείται του Hunt – ο οποίος είχε επίσης πέντε νίκες στο Πρωτάθλημα μετά από αλλαγές στους κανονισμούς. Παρκάροντας τη Ferrari του στην Ιαπωνία, ο Lauda χάρισε το πρωτάθλημα στον Hunt, ο οποίος τον κέρδισε παίρνοντας έναν μόνο βαθμό, τερματίζοντας στην 3η θέση

Ο Lauda δεν έκρυψε ποτέ τα σημάδια του. «Απλά έπρεπε να κάνω χειρουργική επέμβαση για να βελτιώσω την όρασή μου», εξήγησε στην Telegraph. «Η αισθητική χειρουργική, είναι βαρετή και δαπανηρή και το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να μου δώσει άλλο πρόσωπο. Έκανα τη χειρουργική επέμβαση στα μάτια για να μπορούν να λειτουργούν σωστά και όσο λειτουργούν τα πάντα δεν με νοιάζει η εμφάνιση».

Ο Lauda επέστρεψε στη Ferrari για τη σεζόν του 1977, αλλά η σχέση του με τον Enzo ήταν τεταμένη. Κέρδισε τρεις αγώνες και πήρε το δεύτερο Πρωτάθλημα, αλλά η Formula 1 άλλαζε. Η ριζοσπαστική Lotus 78 έφερε την εποχή του ground effect στους αγώνες και η 312 της Ferrari δεν ήταν πιθανό να είναι ανταγωνιστική.

Ο Lauda δέχτηκε την πρόσκληση του Bernie Ecclestone και εντάχθηκε στην Brabham-Alfa για το 1978. Είχε τις στιγμές του με την Brabham -συμπεριλαμβανομένης μιας νίκης με το περίφημο BT46 με την «φτερωτή» που πίεζε το μονοθέσιο στο δρόμο- αλλά κυρίως απογοητεύτηκε. Έτσι, ο Lauda αποχώρησε μετά τη σεζόν του 1979.

Αυτή η «συνταξιοδότηση» διήρκεσε περίπου τρία χρόνια. Επέστρεψε κατά τη διάρκεια της σεζόν του 1982 για λογαριασμό της McLaren. Και το 1984 πήρε το τρίτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Οδηγών με την MP4/2C που έπαιρνε κίνηση από τον φοβερό υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα V6 του 1,5 λίτρου της Porsche. Ανταγωνίστηκε με τον team-mate του Alain Prost και τελικά τον κέρδισε για μόλις μισό βαθμό, σε μια εποχή που πολλοί ήδη είχαν τον Niki ξεγραμμένο.

Ο Lauda αποσύρθηκε τελικά μετά (σεζόν 1985), όπου εγκατέλειψε σε 11 από τους 14 αγώνες με διάφορα μηχανικά προβλήματα. Και αυτή η «συνταξιοδότηση» επέτρεψε στη Lauda να επιδοθεί στο εμπορικό ένστικτο που φαίνεται να έτρεχε μέσα από την οικογένειά του. Το 1979 ίδρυσε τη Lauda Air, η οποία άρχισε να λειτουργεί το 1985 με στόλο που στην καλύτερη στιγμή της εταιρείας αριθμούσε 66 αεροσκάφη. Ήταν, για κάποιο διάστημα, η δεύτερη μεγαλύτερη αεροπορική εταιρεία στην Αυστρία.

Αλλά η λειτουργία της Lauda Air χαρακτηρίστηκε από μια τραγωδία

«Οι άνθρωποι πάντα πιστεύουν ότι ο χειρότερος χρόνος της ζωής μου πρέπει να ήταν μετά το γερμανικό Grand Prix και το ατύχημα, το 1976», δήλωσε στην εφημερίδα The Guardian της Βρετανίας το 2006. «Αλλά δεν ήταν». Το 1991, ένα από τα αεροπλάνα της Lauda Air συνετρίβη στη Μπανγκόγκ, σκοτώνοντας 223 άτομα.

Η επίδραση της καταστροφής ήταν τεράστια. «Όταν ήμουν οδηγός αγώνων, είχα πάρει την απόφαση να διακινδυνεύσω τη ζωή μου. Αλλά όταν έχεις μια αεροπορική εταιρεία και πάνω από 200 άνθρωποι θέλουν να πάνε από το σημείο Α στο σημείο Β και δεν φτάνουν, αυτή είναι μια διαφορετική ευθύνη. Η πρώτη μου αντίδραση ήταν να πω ότι, αν η εταιρεία μου είναι υπεύθυνη για αυτό, τότε θα πρέπει να σταματήσουμε αμέσως τη λειτουργία της».

Αναλαμβάνοντας προσωπική ευθύνη για να ερευνήσει τη συντριβή, ο Lauda ταξίδεψε στην Ταϊλάνδη και έπειτα στη Boeing στο Σηάτλ για να δοκιμάσει διάφορα σενάρια σε προσομοιωτές που θα μπορούσαν να εξηγήσουν γιατί το 767-300ER κατέπεσε. Τελικά ο Lauda και -απρόθυμα- η Boeing, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ένας αναστροφέας ώσης σε κινητήρα είχε εκκινήσει αναίτια κατά την πτήση, καθιστώντας το αεροπλάνο ανεξέλεγκτο.

Το 2003, ο Lauda παραιτήθηκε από τη Lauda Air και ξεκίνησε μια άλλη αεροπορική εταιρεία που ονομάστηκε Fly Niki, η οποία έκλεισε το 2011. Το 2015 ξεκίνησε μια ακόμη αεροπορική εταιρεία, Lauda Motion, που ειδικεύεται σε executive jets.

O Lauda εργάστηκε, επίσης, για τη Ferrari και διετέλεσε μη εκτελεστικός πρόεδρος της ομάδας Formula 1 και της Mercedes-Benz από το 2012. O Lauda παντρεύτηκε δύο φορές. Είχε δύο γιους, τον Mathias και τον Lukas, με την πρώτη του σύζυγο, Marlene, και έναν γιο, τον Christoph, από άλλη σχέση. Το 2009, όταν ήταν 60 ετών, η δεύτερη σύζυγός του, η Birgit, γέννησε τα δίδυμα Max και Mia.

Εντούτοις, είχε χτυπηθεί από προβλήματα υγείας. Χρειάστηκε μεταμόσχευση νεφρού το 1997, και αυτό που έλαβε από τον αδελφό του δεν ήταν συμβατό. Ήταν η Birgit, η οποία δεν ήταν ακόμη η σύζυγός του, η οποία δώρισε το δεύτερο νεφρό που τελικά το δέχθηκε ο οργανισμός του. Το 2018 οι πνεύμονές του, λαβωμένοι από το ατύχημα του 1976, σταμάτησαν πλέον να λειτουργούν. Έκανε πλήρη μεταμόσχευση πνευμόνων τον Αύγουστο και πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο τον Οκτώβριο. Μπήκε ξανά σε νοσοκομείο τον Δεκέμβριο. Η αναφορά της οικογένειας απέδωσε την αιτία θανάτου σε προβλήματα νεφρών.

.

Με το σημαδεμένο  πρόσωπο του, λέγεται συχνά ότι ο Lauda έμοιαζε με έναν αρουραίο και ότι το «αρουραίος» χρησιμοποιείται συχνά ως ψευδώνυμό του. Ήταν πάντοτε αποφασιστικός και διορατικός, αλλά, όπως ήταν στωικός και απότομος, ήταν άλλο τόσο ευάλωτος και πλήρως ανθρώπινος.

«Μην μιλάτε πάρα πολύ», δήλωσε στο European Business το 2015. «Φροντίζετε για το στόχο και να τον επιτύχετε. Οι γκρίζες ζώνες δεν με ενδιαφέρουν καθόλου. Όποτε υπάρχει συζήτηση, καθιστώ σαφές ότι δεν θέλω γκρίζες ζώνες, μόνο μαύρο και άσπρο. Όταν έχετε κάτι ασπρόμαυρο, μπορείτε να το αντιμετωπίσετε γρηγορότερα. Πρέπει να είστε πάντα ταχύτεροι και καλύτεροι από τους άλλους. Όσο λιγότερο μιλάτε, τόσο περισσότερο χρόνο έχετε για τα βασικά πράγματα».