Δοκιμάζουμε το Mitsubishi Lancer Evolution «Final Edition» 307 PS


Ξεκίνησε με δύο επιφυλακτικά κτυπήματα, σαν αυτός που το έπραττε να χτυπούσε ευγενικά. Ήταν σαν να έλεγε: «Με συγχωρείτε, είμαι ο Χάρος. Μπορώ να μπω;».

  • ΚΕΙΜΕΝΟ: MAGGIE STIEFVATER («ROAD AND TRACK»), ΑΠΟΔΟΣΗ: ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΖΩΓΛΟΠΙΤΗΣ, ΦΩΤ.: ANDREW TRAHAN.
  • 4/5/2019

Tα παράθυρα εξερράγησαν. Το αυτοκίνητο πατήθηκε, η πίσω πτέρυγα ισοπεδώθηκε, το κάλυμμα του αριστερού εξωτερικού καθρέφτη έπεσε στο έδαφος. Οι λασπωμένοι προφυλακτήρες έσπασαν, οι πόρτες συσπάστηκαν και λύγισαν, οι προστατευτικές ποδιές ακούμπησαν στο έδαφος πριν σπάσουν εντελώς. Ο ήχος θύμιζε αμυδρά αυτόν που κάνουν τα πατατάκια σε γεμάτο στόμα. Ακολούθησε μια σιωπή, σαν να είμαστε προσηλωμένοι. Η πρέσα σηκώθηκε αποκαλύπτοντας μία τετραγωνισμένη πλάκα από λευκό περλέ μέταλλο. Λιγότερο από ένα λεπτό πριν, αυτή η μάζα ήταν ένα αυτοκίνητο… 

Και τι αυτοκίνητο που ήταν! Ένα Mitsubishi Lancer Evolution «Final Edition» του 2015. Με τον δίλιτρο υπερτροφοδοτούμενο, τετρακύλινδρο κινητήρα μέγιστης ισχύος 307 PS/6.500 rpm, μέγιστης ροπής 414 Nm/4.000 rpm, με φρένα Brembo, με αμορτισέρ Bilstein, με ελατήρια Eibach, με ζάντες ελαφρού κράματος Enkei, με τελική ταχύτητα 235 km/h.

Λίγες ημέρες πριν διέσχιζα με αυτό τον αυτοκινητόδρομο 101 (σημ.: στη δυτική ακτογραμμή των ΗΠΑ, από την Ουάσινγκτον ως το Λος Άντζελες), έβλεπα τη «φτερούγα» του από τον εσωτερικό καθρέφτη και το σκόνιζα σε κάθε ευκαιρία, οδηγώντας το σε χωματόδρομους. Καθώς η αρπάγη σήκωνε τη μεταλλική μάζα για να την τοποθετήσει στην καρότσα του φορτηγού, παρατήρησα ότι είχε αποκολληθεί η ονομασία του από το πορτμπαγκάζ. Πλέον, δεν ήταν ένα Evolution, ήταν ένα πρες παπιέ βάρους περίπου 1.600 kg.

Προδιαγεγραμμένη κατάληξη

Δεκαπέντε χρόνια έπειτα από την άφιξή του στην αμερικανική αγορά το, το Mitsubishi Lancer Evolution -το «Evo», όπως είναι γνωστό σε κάποιες παρέες- είναι καταγεγραμμένο στη συνείδηση του κόσμου ως μια ενεργητική ύπαρξη στον αυτοκινητικό κόσμο. Δεν είναι ένα αυτοκίνητο, είναι ένα παιχνίδι για μεγάλα παιδιά με αμάξωμα αυτοκινήτου. Παιδάκια, ποιο είναι το αντώνυμο του «καθημερινού οδηγού»; Παρόλο που γεννήθηκε μέσα από τα ράλι, το Eνο ενηλικιώθηκε εντός των μέσων μαζικής επικοινωνίας -τις κινηματογραφικές ταινίες, τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, το YouTube- πριν φτάσει να γίνει αυτό που ήταν: ένας… απολίτιστος ενήλικος που αποκήρυσσε τις εργοστασιακές ρυθμίσεις. Το να κατέχεις ένα Evo σήμαινε να κατέχεις ένα μοντέρνο Evo. Με καλύτερο intercooler, με μεγαλύτερο σπόιλερ, με αυτοκόλλητο ενός κατασκευαστή αμορτισέρ ή με ένα που να ξεκαθαρίζει σαφώς ότι ο οδηγός θα ήθελε να συνευρεθεί με τη μητέρα σου. Κοιτώντας ένα Evo σήμερα, κάποιος ίσως δεν μπορεί να μαντέψει το παρελθόν του. Όμως, μπορεί να μαντέψει το μέλλον του καθώς θα περνάει από μπροστά του γρήγορα, με την εξάτμιση από τιτάνιο να κροταλίζει, να σκάει και να βγάζει φλόγες και το subwoofer να δονείται στον ρυθμό της ραπ μουσικής.

Έμαθα για το συγκεκριμένο Evo, με το αμάξωμά του βαμμένο σε λευκή πέρλα, δέκα ημέρες πριν την καταστροφή του. Ήταν ένα όχημα προπαραγωγής το οποίο με κάποιο τρόπο επιζούσε στο βάθος των εγκαταστάσεων της Mitsubishi Motors Βόρειας Αμερικής. Όμως, είχε φτάσει η ώρα του να γίνει παλιοσίδερα. Ποιο ήταν το «έγκλημά» του γι’ αυτή την τιμωρία; Ήταν ένα όχημα προπαραγωγής και -ως τέτοιο- δεν είχε αριθμό πλαισίου. Συνεπώς, βάσει της (σημ.: αμερικανικής) νομοθεσίας, έπρεπε του… πάρουν το κεφάλι. Το γεγονός, μάς δημιούργησε ένα δεδομένο. Εάν κατάφερνα να βρεθώ στην Καλιφόρνια μέχρι να καταστραφεί, οι άνθρωποι της Mitsubishi θα μου έδιναν τα κλειδιά του για μια τελευταία φορά.

Έχοντας να διανύσω περίπου 3.000 μίλια (σημ. περίπου 4.800 km), από την Βιρτζίνια ως την Καλιφόρνια, άνοιξα την πόρτα από ένα διαφορετικό Evo. Ήταν μοντέλο του 2012, στην GSR έκδοσή του, με δίλιτρο turbo κινητήρα μέγιστης ισχύος 450 PS και μέγιστης ροπής 583 Nm/4.200 rpm και με τελική ταχύτητα που εξαρτάται από το θάρρος καθενός και τη βοήθεια του Θεού.

Η άδεια κυκλοφορίας γράφει ότι το αμάξωμα είναι μαύρο -ίσως ήταν παλιότερα. Ήταν κίτρινο, κιτρινίζον για την ακρίβεια. Διέθετε αυτοκόλλητα, όπως συνέβαινε με πολλά Evo τα οποία είχαν δεχθεί τα προσδιοριστικά των τροποποιήσεων που έκαναν πολλοί ιδιοκτήτες μετά την αγορά του αυτοκινήτου. Έπειτα από ένα αδιάκοπο και ταχύ ταξίδι έφτασα στην Καλιφόρνια εγκαίρως για να είμαι ο τελευταίος άνθρωπος που θα έβλεπε το συγκεκριμένο Mitsubishi Evo, πριν την καταστροφή του. Κάθισα εντός του και άρχισα να το οδηγώ.

Μια ιστορία γεμάτη επιτυχία

Υπήρξαν δέκα «γενιές» του Mitsubishi Lancer Evolution οι οποίες προσδιορίζονταν με τη λατινική αρίθμηση. Όπως συμβαίνει με τους ευγενείς. «Ο Βασιλιάς Evo II απέθανε, ζήτω ο Βασιλιάς Evo III»! Το μοντέλο «ανατρεφόταν» με έναν σκοπό: τα ράλι. Στη δεκαετία του 1990 ο κόσμος είχε τρέλα με αυτά και η Mitsubishi ήταν η πιο ενθουσιώδης στον θεσμό. Ούτως ή άλλως, η επιτυχία δημιουργεί «μεγαλύτερη δίψα για επιτυχία» και η εταιρεία με τα τρία διαμάντια ως σήμα συγκέντρωνε νίκες με τα Colt και Galant. Το πρώτο Lancer Evolution παρουσιάστηκε το 1992, με το σύστημα τετρακίνησης του Galant VR4, επανασχεδιασμένη ανάρτηση πολλαπλών συνδέσμων στο πίσω μέρος και δίλιτρο, υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα μέγιστης ισχύος 250 PS. Ξεπούλησε μέσα σε λίγες ημέρες… Σαν καλή «νονά», η εταιρεία προίκιζε το κάθε Evo με ποικίλα δώρα: Το Evo II είχε αυξημένη πίεση στο turbo και βελτιωμένη ανάρτηση. Το Evo III αλλαγές στο αμάξωμα και ακόμα μεγαλύτερη σχέση συμπίεσης. Το Evo IV το (σημ.: τότε) νέο σύστημα «Active Yaw Control» και υπερτροφοδότη τεχνολογίας «twin scroll». Το Evo V μεγαλύτερη ροπή και ευρύτερα μετατρόχια. Και η εξέλιξη συνεχιζόταν…

Η «νονά» ονομαζόταν «Ομολογκασιόν». Εάν η Mitsubishi ήθελε ένα καλύτερο αυτοκίνητο για τα ράλι έπρεπε να κατασκευάζει και καλύτερα αυτοκίνητα για τον δρόμο. Βάσει των κανονισμών, έπρεπε να πουλάει τουλάχιστον 2.500 από αυτά για να μπορεί να συμμετέχει στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι. Η συνταγή, πέτυχε. Από το 1996 έως και το 1999, ο Tommi Makinen οδήγησε τέσσερις «γενιές» του Evo και κέρδισε τέσσερα Παγκόσμια Πρωταθλήματα. Κάθε «γενιά» του Evo ξεπουλούσε. Ρώτησα τον κ. Chiaki Tsujimura (σημ.: Αρχιμηχανικός και υπεύθυνος εξέλιξης των Evo IV, Evo V και Evo VI) τι κατά τη γνώμη του είναι το Lancer Evo: ένα αγωνιστικό αυτοκίνητο για τον δρόμο ή ένα όχημα δρόμου που μπορεί να τα καταφέρει στους αγώνες αυτοκινήτου, μου απάντησε: «και τα δύο».

Τα λόγια ενός Πρωταθλητή

Καθώς διέσχιζα τις ΗΠΑ, μέχρι να πάω στην Καλιφόρνια, συνάντησα στον δρόμο μόνο ένα ακόμα Evo. Ήταν ένα λευκό Evolution X με το οποίο κοντραριστήκαμε στην υπέροχη περιοχή του Virgin River Gorge, στην Αριζόνα. Όταν σταματήσαμε και οι δύο για ανεφοδιασμό σε καύσιμο, ο οδηγός του μου είπε ότι ερχόταν από την Manitoba (σημ.: επαρχία του κεντρικού Καναδά). Και γι’ αυτόν, το δικό μου Evo ήταν το πρώτο που έβλεπε σε όλη την ως τότε διαδρομή του.

Στις ΗΠΑ, εισήχθησαν κάποιες εκδόσεις του μοντέλου, μεταξύ των Lancer Evo VIII και Evo X. Λίγα από αυτά κατέληξαν να κάνουν αυτό για το οποίο δημιουργήθηκαν, να συμμετέχουν στις ειδικές διαδρομές κάποιου ράλι. Ρώτησα τον Antoine L’Estage, 10 φορές Πρωταθλητή Ράλι του Καναδά, τι θυμάται από το αυτοκίνητο που τον έφερε στην πρώτη θέση πολλάκις.

Μου μίλησε με θέρμη γι’ αυτό λέγοντας: «Απλά, ήταν ένα καλό αυτοκίνητο και είχα μια καλή ομάδα. Έχω πολύ καλές αναμνήσεις από τα χρόνια που έτρεχα με Evo». Κατά τη γνώμη του, το σπάνιο στοιχείο που διατήρησε το Evo και το έκανε καλτ στις παρέες των φίλων της αυτοκίνησης ήταν ότι απέφυγε να εμπλακεί απευθείας με το Subaru Impreza, στις ειδικές διαδρομές (σημ.: το Lancer Evo δεν χαρακτηρίστηκε ποτέ ως ένα αγωνιστικό της κατηγορίας WRC, βάσει των κανονισμών που ίσχυαν τότε στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι).

Όπως εξηγεί ο L’ Estage: «Ήμασταν από τους πρώτους που προσπαθήσαμε να δημιουργήσουμε ένα αγωνιστικό Lancer Evo στη Βόρεια Αμερική. Ήταν πολύ δύσκολο να βρούμε τα κατάλληλα μηχανικά μέρη, γι’ αυτό έπρεπε να κάνουμε πατέντες και κάπως να αυτοσχεδιάζουμε. Στις ημέρες μας, είναι πιο εύκολο να βρει ένα Subaru κάποιος που θέλει να ξεκινήσει να συμμετέχει στα ράλι. Πάντως, και τα δύο οχήματα είναι μια καλή βάση για να ξεκινήσει κάποιος τους αγώνες». Δεν ήταν αδύνατον για κάποιον να βρει μηχανικά μέρη για το Evo, αλλά ήταν ακριβά. Και τα χρήματα ήταν το τελευταίο που διέθεταν όσοι Αμερικανοί λάτρευαν το Evo…

Προσωπικές ιστορίες

Ένοιωσα να ανατριχιάζω καθώς περιστοιχιζόμουν από περισσότερα Lancer Evo απ’ όσα είχα δει ποτέ ως τώρα συγκεντρωμένα. Έφτασα στις εγκαταστάσεις της Mitsubishi Motors Βορείου Αμερικής εγκαίρως για να προλάβω να δω την ετήσια συνάντηση ιδιοκτητών Evo. Το τεράστιο πάρκινγκ ήταν κατάμεστο από τροποποιημένα αυτοκίνητα. Άρχισα να περιηγούμαι ανάμεσα στη συλλογή των αυτοκινήτων και οι άντρες –αλλά και μία γυναίκα– μού εξηγούσαν γιατί επέλεξαν ένα Evo. Άλλοι λόγω του παιχνιδιού «Need for Speed», άλλοι λόγω του «Gran Turismo», άλλοι λόγω της ταινίας «Fast and Furius» (πολλοί, μου έλεγαν και τον λογαριασμό τους στο Instagram, για να τους ακολουθώ). Με σύστηναν στα μέλη της ομάδα τους, με τα οποία ήταν μαζί στη συγκέντρωση, μου έδειχναν τα αυτοκόλλητα στα οχήματά τους. Μου έλεγαν πώς απέκτησαν το αυτοκίνητό τους. Άλλος είπε: «το πήρα όταν κατέστρεψα την BMW μου», άλλος: «το βρήκα στη ιστοσελίδα “Craigslist”», άλλος: «ήθελα να διατηρήσω τον τίτλο μου στους αγώνες».

Όλοι τους ήταν διαδικτυωμένοι, γενναιόδωροι, τρελαμένοι με το αυτοκίνητό τους και γνώστες αυτού. Τους λάτρεψα. Σχεδόν όλοι τους είχαν αγοράσει το Evo τους μεταχειρισμένο. Ο ιδιοκτήτης ενός κατακόκκινου Evo X, ο οποίος συστήθηκε ως «Troy» ή «squeakycahlean», μου είπε: «Το αγόρασα από τον αδερφό μου ο οποίος το είχε “σκίσει”. Είχε βγει από το δρόμο, είχε λιώσει τα λάστιχα και τα τακάκια. Έχει καταστρέψει ολοσχερώς πέντε αυτοκίνητα! Μια ημέρα, έκανα snowboard, όταν δέχτηκα ένα τηλεφώνημα από τη μητέρα μας η οποία με ρώτησε: “Θες ένα Evo;”». Στις ημέρες μας, η επικρατούσα κουλτούρα που συνοδεύει το Evo δεν απορρέει από την ενεργή συμμετοχή του στα ράλι αλλά από το θεμελιώδες πνεύμα που το διατρέχει. Δεν είναι άλλο από το ότι ένας απλός άνθρωπος μπορεί να κάνει απίστευτα πράγματα με αυτό.  Σαν να λέμε ότι ο αδικημένος γίνεται ήρωας, απρόσμενα.

Οι μετατροπές (σημ.: σε ένα αυτοκίνητο) είναι μια μέθοδος να ξορκίζεις κάτι το οποίο προορίζεται για τους οικονομικά εύρωστους: τη μεγάλη ιπποδύναμη σε ένα ελκυστικό πακέτο, την αυτονομία μετακίνησης, την εξατομικευμένη δημιουργία, τον κομπασμό, τη δυνατότητα να παρουσιάζεσαι όπως ο πρωταγωνιστής στην αγαπημένη σου κινηματογραφική ταινία. Με βασική τιμή περίπου 35.000 δολάρια (σημ.: περίπου 30.720 ευρώ), το Lancer Evo ήταν προσιτό σε μια νέα τάξη παθιασμένων με τα αυτοκίνητα. Και εάν μπορείς να πάρεις κάποιο μεταχειρισμένο με καλή αξία γιατί να μη το πράξεις; Πάντως, είναι δύσκολο να διατηρήσεις τη φήμη σου εάν το κοινό σου ανήκει στην αγορά μεταχειρισμένου.

Ο τελευταίος «χορός»

Πριν από λίγα χρόνια προσπάθησα να βάψω το δικό μου Evo. Πήγα σε τέσσερις διαφορετικούς επαγγελματίες και όλοι μου είπαν την ίδια φράση: «Δεν είμαι ο άνθρωπος που ψάχνεις». Μερικές εβδομάδες αργότερα, κάποιος μου εξήγησε ότι το χρώμα που ήθελα να το βάψω δεν ταίριαζε στο αυτοκίνητο. Το Evo έχει τη δική του φήμη στην οποία δεν περιλαμβάνεται η κομψότητα. Υπήρχε πρόβλημα καθώς το Evo ήταν πολύ ακριβό για να το αγοράσει κάποιος καινούργιο και πολύ κοινότοπο για να το κάνει κάποιος να δείχνει πολυτελές (σημ.:  αυτό που είχε αποκτήσει μεταχειρισμένο). Δεν μπορούσε να ενταχθεί σε κάποιο όμιλο αγωνιστικών αυτοκινήτων, ήταν ικανό να κάνει πολλά αλλά κατέληγε να μην κάνει σχεδόν τίποτε. «Μόνο η αγάπη είναι αυτό που χρειαζόμαστε» τραγούδησαν οι «Beatles», όμως μόνο η αγάπη δεν έφτανε για να σώσει το Evo.

Το 2015 η Mitsubishi δημιούργησε μια τελευταία έκδοση του Lancer Evolution που την ονόμασε «Final Edition». Κατασκευάστηκε σε 1.600 αριθμημένες μονάδες και αυτή με τον αριθμό 1.600 πουλήθηκε στη διπλάσια τιμή από ό,τι οι υπόλοιπες. Κάποτε διάβασα ότι η Velma Barfield, κατά συρροήν δολοφόνος, ζήτησε το τελευταίο γεύμα της να αποτελείται από τυρογαριδάκια και κόκα κόλα. Η δυνατότητα που δίνεται σε έναν θανατοποινίτη να επιλέξει ο ίδιος τι να περιλαμβάνει το τελευταίο δείπνο του είναι μια ύστατη ευκαιρία ελευθερίας πριν το τέλος.

Αποφάσισα ότι σαν τελευταίο «γεύμα» για το Evo X θα έπρεπε να του προσφέρω αυτό που ήταν το πρώτο του. Οργάνωσα ένα πολύωρο ταξίδι βόρεια του Long Beach για να χαρεί το παιχνίδι στο χώμα. Καθώς έκανα ατελείωτα drift στην αποξηραμένη λίμνη που ήταν ο προορισμός μου, θαύμασα το πόσο σφιχτό ήταν το πλαίσιό του ακόμα και τώρα, στο τέλος του. Δεν μου προκαλούσε την ταχυκαρδία που νιώθω στο δικό μου Evo αλλά ένοιωθα το ίδιο ρίγος. Η απόκρισή του στην παραμικρή περιστροφή του τιμονιού ήταν άμεση, είτε στην άσφαλτο είτε στο χώμα, χάρη στα συστήματα «ACD» (σημ.: «Active Centre Differential») και «AYC» (σημ.: «Active Yaw Control»). To δεύτερο, συνδυάστηκε με το εξελιγμένο σύστημα τετρακίνησης «S-AWD» (σημ.: «Super All Wheel Control») προσδίδοντας εκπληκτική οδική συμπεριφορά και με ενεργοποιημένο το σύστημα ελέγχου της ευστάθειας, ήταν σχεδόν αδύνατο να προκαλέσεις υπερστροφή. Το Evo ακολουθούσε την τροχιά του σε κάθε στροφή, δίνοντάς σου αυτοπεποίθηση. Ωστόσο, όταν το απενεργοποιούσες, όλα γίνονταν πιο άγρια, πιο επιθετικά. Τότε αποκαλυπτόταν ο πραγματικός χαρακτήρας του Evo, έξαλλος και ευχάριστος. Μου ψιθύριζε ό,τι είχε ψιθυρίσει σε χιλιάδες οδηγούς πριν από εμένα: «οδήγησέ με σαν να με έχεις κλέψει και δεν θες να σε πιάσουν, οδήγησέ με σαν να μην υπάρχει αύριο».

To ύστατο χαίρε

Έφτασα στον χώρο ανακύκλωσης και ένας υπάλληλος που είδε το δικό μου κίτρινο Evo με πλησίασε και με ρώτησε:

«Ήρθες για γύρισμα ταινίας»;

«Ήρθα για το άλλο Evo», απάντησα.

Κατάλαβε... Μου ζήτησε να προχωρήσω χωρίς αυτόν. «Δεν μπορώ να δω αυτό», είπε.

Εγώ, μπόρεσα. Γιατί; Επειδή -μετά απ’ ό,τι θα συνέβαινε- θα επέστρεφα στο δικό μου Evo, το οποίο θα ζει για πάντα ή θα γίνει ένα αμάλγαμα ανταλλακτικών, χρήσιμων σε κάποιους. Μπορεί να μην είναι ένα Evo στο σύνολό του, αλλά πάντα θα είναι μέρος ενός οχήματος που θα έχει δημιουργηθεί από κάποιον οδηγό ενός Evo.

Η κουλτούρα του Lancer Evolution δεν χρειαζόταν απαραίτητα ένα καινούργιο μοντέλο για να παραμείνει ένθερμη. Σταδιακά, μειώνεται ο αριθμός τους και δεν τα συναντάς, πλέον, τόσο εύκολα στα δρόμο να κροταλίζουν και να θορυβούν. Ωστόσο, το ιδιοφυές πνεύμα που εμφυσούν στους λάτρεις της αυτοκίνησης θα παραμείνει για πολύ. Ίσως, και το ίδιο το Lancer Evo να μην «συνειδητοποίησε» την εικόνα που δημιούργησε ως αγωνιστικό αυτοκίνητο στα ράλι. Όμως, το δεν είναι μόνο αυτό, είναι το γεγονός ότι δημιούργησε κάτι υψηλότερης αξίας από αυτήν (σημ.: εικόνα) και πιθανότατα κάτι αθάνατο.

Το Evo απέθανε, ζήτω το Evo!