15/1/2023
Μια πολύ ωραία ιστορία εμφανίστηκε πριν από λίγες ημέρες στο ελληνικό Twitter από τον λογαριασμό Χαΐνης ο οποίος θέλησε να την μοιραστεί με ένα καλογραμμένο νήμα. Πρωταγωνίστρια είναι μια μηχανή πετρελαίου ελληνικής κατασκευής «Μαλκότση». Ο μικρασιατικής καταγωγής Σωκράτης Μαλκότσης σπούδασε μηχανολόγος-μηχανικός στο ΕΜΠ και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Πολυτεχνείο της Λιέγης το 1920.
Αφού εργάστηκε για μερικά χρόνια στο κέντρο αυτόματης τηλεφωνίας στην Αμβέρσα επέστρεψε στην Ελλάδα και άνοιξε τεχνικό γραφείο. Το 1934, επεκτάθηκε στις μηχανικές κατασκευές ιδρύοντας, με κύριο μέτοχο την Τράπεζα Χίου, την «Τέχνικα Σ. Μαλκότσης Α.Ε. Γενικών και Τεχνικών Επιχειρήσεων».
Τις επόμενες δεκαετίες η εταιρεία αναπτύχθηκε ραγδαία και το εργοστάσιο άρχισε να παράγει «αθάνατες» μηχανές με έναν χαρακτηριστικό, δυνατό ήχο και τις οποίες χρησιμοποιούσαν οι Έλληνες σε βάρκες, καΐκια, γεωργικά μηχανήματα αλλά και ως μηχανές ποτίσματος των καλλιεργειών. Μία από αυτές είναι και η μηχανή της ιστορίας μας στην οποία θα αναφερθούμε παρακάτω...
Γύρω στο 1949, οι εγκαταστάσεις της εταιρείας του Μαλκότση επεκτάθηκαν, χάρη σε χρηματοδότηση από το Σχέδιο Μάρσαλ. Οι πρώτοι πετρελαιοκινητήρες κατασκευάστηκαν τον Αύγουστο του 1949, ήταν τετράχρονοι, δικύλινδροι, αερόψυκτοι, με οριζόντια διάταξη των κυλίνδρων, ενώ ο αριθμός των απασχολούμενων τεχνικών αυξήθηκε σε 150.
Δύο χρόνια αργότερα, σε συνεργασία με βρετανικό οίκο, ξεκίνησε η παραγωγή μονοκύλινδρου, κατακόρυφου, υδρόψυκτου πετρελαιοκινητήρα, ισχύος 10-12 ίππων, με κωδικό «ΕΜ-1». Τα γράμματα προήλθαν από το ονοματεπώνυμο της κόρης του ιδρυτή, Έλσας.
Ωστόσο ο μεγάλος στόχος της εταιρείας ήταν να βάλει στη μαζική παραγωγή το πρώτο ελληνικό τρακτέρ του οραματιστή Σωκράτη Μαλκότση. Αυτό δυστυχώς δεν συνέβη ποτέ, κυρίως γιατί το κόστος ήταν υψηλό ώστε να μπορέσει να ανταγωνιστεί τα εισαγόμενα, ενώ το κράτος δεν κράτησε τις υποσχέσεις του για παραγγελίες, χαμηλότοκη δανειοδότηση και δασμολογική προστασία.
Το 1970 ο πατέρας μου ηταν περίπου στην ηλικία που είμαι εγώ σήμερα, αγόρασε αυτήν εδώ τη μηχανή πετρελαίου ελληνικής κατασκευής, του εργοστασίου Σωκράτη #Μαλκότση που βρισκόταν στο Πειραιά, δούλεψε ακούραστα για δέκα συνεχόμενα χρόνια ποτίζοντας υπαίθριες καλλιέργειες κηπευτικών pic.twitter.com/2S0i2PKLH1
— χαΐνης™ (@hainis82) January 10, 2023
Μία από αυτές τις «αθάνατες» πετρελαιομηχανές Μαλκότση αγοράστηκε από τον πατέρα του Χαΐνη το 1970 για να την χρησιμοποιήσει στο πότισμα των χωραφιών του. Σχεδόν για μία δεκαετία το μηχάνημα λειτουργούσε «ρολόι» όμως αμέσως μετά το ηλεκτρικό ρεύμα συνδέθηκε στα περισσότερα αντλιοστάσια και συνεπώς η μηχανή εγκαταλείφθηκε και δεν ξαναδούλεψε.
Μέχρι εκείνη τη στιγμή ο Χαΐνης είχε προλάβει να χαράξει στο μυαλό του όμορφες αναμνήσεις και δεν κατάφερε ποτέ να ξεχάσει τον τραχύ ήχο της κάθε φορά που ο πατέρας του την έβαζε μπροστά.
Αφού όλα είχαν γίνει όπως έπρεπε, έβαλα πετρέλαιο, έκανα εξαέρωση στο σύστημα τροφοδοσίας καυσίμου σύμφωνα με τα λεγόμενα του εγχειριδίου, και...?????? pic.twitter.com/FrfD3OSFMV
— χαΐνης™ (@hainis82) January 10, 2023
Όλες αυτές οι αναμνήσεις γύρισαν ξανά στο μυαλό του όταν πριν από λίγο καιρό βρήκε την παρατημένη μηχανή μέσα στο αντλιοστάσιο, έχοντας μείνει στο σκοτάδι για κάτι περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες. Αυτό δεν τον εμπόδισε από το να την πάρει στα χέρια του και να ξεκινήσει μια προσεκτικά μελετημένη διαδικασία ανακατασκευής, ώστε να της δώσει πίσω τη χαμένη της λάμψη.
Το νήμα ξετυλίγεται με όλα τα στάδια που μεσολάβησαν μέχρι η μηχανή «Μαλκότση» να πάρει ξανά μπροστά και να αρχίσει να... κελαηδάει με τον χαρακτηριστικό ήχο "πατ πατ πατ". Αυτός ήταν και ο λόγος που τα συγκεκριμένα μηχανήματα ήταν γνωστά και ως «πατπάτια». Αξίζει να το ανοίξετε και να το διαβάσετε...
ΔΗΜΟΦΙΛΗ
