3/11/2022
Η αυτοκινητοβιομηχανία προσέφερε από τα πρώτα της βήματα εύφορο έδαφος για την «καλλιέργεια» σκανδάλων. Η αποκάλυψή τους δεν ήταν ποτέ εύκολη υπόθεση, αφού ο συγκεκριμένος κλάδος διέθετε ανέκαθεν τεράστια οικονομική δύναμη και επηρεάζει διαχρονικά τα θεσμικά όργανα μέχρι κορυφαίο κυβερνητικό επίπεδο. Για τον σκοπό αυτό διατηρεί έναν πανίσχυρο μηχανισμό λόμπυ, προσλαμβάνει πρώην πολιτικούς ως μάνατζερ και, φυσικά, χρησιμοποιεί ως μέσο πίεσης τα εκατομμύρια των εργαζομένων στην παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία.
Στο Car Culture αυτού του μήνα επιλέξαμε οκτώ χαρακτηριστικές περιπτώσεις σκανδάλων ευρέως φάσματος και με παρασκήνιο που θα ζήλευαν ακόμη και εμπνευσμένοι σεναριογράφοι κινηματογραφικών ταινιών. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα σκάνδαλα αποδείχτηκαν εντέλει σκευωρίες ανταγωνιστικών εταιρειών, ωστόσο πέτυχαν τον στόχο τους να αμαυρώσουν το όνομα των αντιπάλων τους ή ακόμα και να τους εξολοθρεύσουν οριστικά και αμετάκλητα. Φυσικά, υπάρχουν και νομιμοποιημένα «σκάνδαλα» με τις ευλογίες των Αρχών, όπως είναι, για παράδειγμα, οι επίσημες εργοστασιακές μετρήσεις κατανάλωσης –και, κατά συνέπεια, και ρύπων– οι οποίες δεν είχαν μέχρι πρόσφατα καμία σχέση με την πραγματικότητα και συνεχίζουν ακόμα και σήμερα να απέχουν αρκετά από αυτή.
1. Η συνωμοσία κατά της Tucker
O Αμερικανός Πρέστον Τάκερ εμφανίστηκε το 1947 από το πουθενά με το μοντέλο Tucker 48, το οποίο έσπειρε τον πανικό στις General Motors, Ford και Chrysler, αφού υπερείχε συντριπτικά σε όλα τα επίπεδα και διέθετε, μεταξύ άλλων, ζώνες ασφαλείας, ανεξάρτητες αναρτήσεις, δισκόφρενα, αλλά και ένα αμάξωμα με εκπληκτικό αεροδυναμικό συντελεστή cW 0,27. Τότε ξεκίνησαν οι «BigThree» μία καμπάνια κατασυκοφάντησης του ιδιοφυούς τεχνικού και των αυτοκινήτων του, που περιελάμβανε από φορολογικά αδικήματα έως φήμες για την ασφάλεια των οχημάτων του. Ο Τάκερ σύρθηκε στα δικαστήρια με διακύβευμα ένα δρακόντιο πρόστιμο ύψους 30 εκατ. δολαρίων, αθωώθηκε εντέλει, όμως η εταιρεία του κήρυξε πτώχευση, παρά το γεγονός ότι είχε κατασκευάσει ήδη τα πρώτα 51 αυτοκίνητα. Εννοείται ότι οι ανταγωνιστές του άρχισαν να υιοθετούν σταδιακά μία προς μία όλες τις καινοτομίες των μοντέλων Tucker.
2. To στημένο Ράλλυ Μόντε Κάρλο
Το 1964 ο Ιρλανδός Πάντι Χόπκιρκ κατέκτησε για πρώτη φορά με ένα Μini το θρυλικό Ράλλυ Μόντε Κάρλο, ενώ κάτι ανάλογο διαφαινόταν ως σίγουρο και το 1965, καθώς προηγούνταν στον αγώνα τρία Mini, με επικεφαλής τον Τίμο Μάκινεν. Οι Γάλλοι υπέβαλαν συνεχώς ενστάσεις με αστείες αιτιολογίες για να αποτρέψουν τον βρετανικό θρίαμβο και στην τρίτη (!) κατά σειρά πέτυχαν τον στόχο τους και έθεσαν και τα τρία Mini εκτός αγώνα, επειδή τα νήματα πυράκτωσης των προβολέων τους ήταν –σύμφωνα με τους… ανεξάρτητους αγωνοδίκες– πιο παχιά από ό,τι προέβλεπαν οι κανονισμοί. Η νίκη κατακυρώθηκε στο Τοϊβόνεν με Citroen ID, ο οποίος όχι μόνο δεν την αποδέχθηκε, αλλά δήλωσε δημόσια ότι δεν πρόκειται να ξαναοδηγήσει ποτέ στη ζωή του ένα γαλλικό αγωνιστικό αυτοκίνητο. Οι Άγγλοι αντέδρασαν με το γνωστό φλέγμα τους και επέστρεψαν το 1967 πάλι στις νίκες, χωρίς παρατράγουδα, όμως, αυτήν τη φορά.
3. O κατάσκοπος Ιγκνάθιο Λόπεζ
Ο Βάσκος Ιγκνάθιο Λόπεζ (επάνω σειρά, δεύτερος από αριστερά) έκτισε τη φήμη του ως αδυσώπητος διαπραγματευτής και ανέβηκε γρήγορα τα σκαλιά της ιεραρχίας της General Motors, μέχρι που ανέλαβε το 1992 τις επαφές για την αγορά εξαρτημάτων με όλους τους προμηθευτές του αμερικανικού κολοσσού. Ο αδίστακτος Λόπεζ επέβαλε πρωτοφανείς εκβιαστικούς όρους στους προμηθευτές της GM πετυχαίνοντας τιμές κάτω του κόστους, με αποτέλεσμα να μεταγραφεί το 1993 μαζί με την επταμελή ομάδα του στη Volkswagen, αναλαμβάνοντας τα ίδια καθήκοντα. Κατά τη μετακίνησή του, κατηγορήθηκε από την General Motorsγια βιομηχανική κατασκοπεία, επειδή πήρε μαζί του στη VW πολύτιμο υλικό για την εξέλιξη και την παραγωγή μελλοντικών μοντέλων της. Χρειάστηκε μάλιστα η μεσολάβηση του τότε Γερμανού Καγκελαρίου, Χέλμουτ Κολ, προς τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπιλ Κλίντον, για να δεχθεί η GM έναν εξωδικαστικό συμβιβασμό με τεράστιο οικονομικό κόστος για τους Γερμανούς. Εξαιρετικά υψηλό ήταν και το κόστος της πολιτικής που είχε εφαρμόσει ο Λόπεζ, επειδή τα μοντέλα της Opel και της VW εκείνης της εποχής αποδείχθηκαν πολύ ευπαθή σε βλάβες, εξαιτίας της κακής ποιότητας των φτηνιάρικων εξαρτημάτων τους. Ο ίδιος ο Λόπεζ ζει πλέον έγκλειστος σε ψυχιατρείο.
4. Το Blackout της General Motors
Το σκάνδαλο με τις ελαττωματικές κλειδαριές, που απενεργοποιούσαν εν κινήσει τη μίζα σε περίπου 30 εκατ. οχήματα της General Motors, οπότε έκλειναν απότομα όλα τα ηλεκτρικά τους κυκλώματα, αποκαλύφθηκε τον Φεβρουάριο του 2014, όμως η εταιρεία είχε ενημερωθεί ήδη δύο μήνες νωρίτερα και προσπάθησε να το κουκουλώσει. Έπειτα από εκτεταμένες έρευνες εξακριβώθηκε, ότι οι ελαττωματικές κλειδαριές κόστισαν τη ζωή σε τουλάχιστον 124 ανθρώπους και προκάλεσαν το λιγότερο 275 τραυματισμούς. Η υπόθεση έληξε με εξωδικαστικό συμβιβασμό της General Motors με την αμερικανική κυβέρνηση, που υποχρέωσε τη γνωστή αυτοκινητοβιομηχανία σε πρόστιμο 900 εκατ. δολαρίων.
5. Tα «ελαττωματικά» πεντάλ της Toyota
Το 2009 και το 2010 ανακάλεσε η Toyota εκατομμύρια μοντέλα της σε όλο τον κόσμο, επειδή υπήρχε κίνδυνος να κολλήσουν τα πεντάλ του γκαζιού ή να μπερδευτούν με τα πατάκια που γλιστρούσαν στο πάτωμα και να μην μπορεί να φρενάρει το αυτοκίνητο. Σύμφωνα με τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, αυτό είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο δεκάδων ανθρώπων και, φυσικά, την καταβαράθρωση των πωλήσεων της Toyota στις ΗΠΑ. Στην πορεία αποδείχθηκε ότι τα αυτοκίνητα δεν ήταν επικίνδυνα και ότι τα δυστυχήματα οφείλονταν σε οδηγικά λάθη, όμως η Toyota προτίμησε να κλείσει την υπόθεση πληρώνοντας πρόστιμο 1,2 δισεκατομμυρίων δολαρίων με την υπόσχεση ότι θα βελτιώσει τις προδιαγραφές ασφαλείας των μοντέλων της, επειδή είχε μεγαλύτερη ζημιά όσο παρέμενε το θέμα στην επικαιρότητα.
6. Τo Diesel gate έφερε την ηλεκτροκίνηση
Τον Σεπτέμβριο του 2015 η αμερικανική δικαιοσύνη απήγγειλε κατηγορία εναντίον της VW για παραποίηση του λογισμικού στα ντηζελοκίνητα μοντέλα της, προκειμένου να εμφανίζουν πολύ χαμηλότερες τιμές εκπομπών ρύπων από τις πραγματικές κατά τις επίσημες μετρήσεις. Έπειτα από επισταμένη έρευνα, παραδέχτηκε η VW την άνοιξη του 2017 τις κατηγορίες εξαπάτησης του κοινού, παρεμπόδισης της δικαιοσύνης και της πώλησης προϊόντων με λανθασμένες προδιαγραφές, συμφώνησε σε ένα πρόστιμο ύψους 2,8 δισεκατομμυρίων δολαρίων, ενώ αποδέχθηκε να βρίσκεται επί μία τριετία υπό τον έλεγχο ανεξάρτητων φορέων. Επίσης, δεσμεύτηκε να επενδύσει δύο δισεκατομμύρια δολάρια στην ανάπτυξη του δικτύου φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων στις ΗΠΑ. Ο αριθμός των αυτοκινήτων με παραποιημένα λογισμικά ήταν περίπου 11 εκατ. μονάδες και η αποκάλυψη του σκανδάλου οδήγησε στην απαξίωση των πετρελαιοκίνητων μοντέλων και λειτούργησε καταλυτικά για την πολιτική απόφαση της στροφής προς την ηλεκτροκίνηση.
7. Oι θανατηφόροι αερόσακοι της Takata
Τουλάχιστον 16 θανάτους προκάλεσαν οι αερόσακοι της ιαπωνικής Takata, εξαιτίας του ελαττωματικού μηχανισμού ανοίγματός τους. Ο συνολικός αριθμός των δυνητικά επικίνδυνων airbags, που έπρεπε να αλλαχθούν, ξεπερνούσε τα 100 εκατ. και οδήγησε στη μεγαλύτερη ανάκληση αυτοκινήτων όλων των εποχών, καθώς μόνο στις ΗΠΑ αφορούσε σε περίπου 42 εκατ. οχήματα. Σύμφωνα με τις αμερικανικές Αρχές, η Takata γνώριζε για την επικινδυνότητα των προϊόντων της, ωστόσο εξαπατούσε επί χρόνια τις συνεργαζόμενες αυτοκινητοβιομηχανίες, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονταν οι BMW, Toyota, Nissan, Honda, Ford, Mazda, κ.ά. Η Takata παραδέχθηκε στις αρχές του 2017 την ενοχή της και καταδικάστηκε σε πρόστιμο ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων, που την οδήγησε εντέλει σε πτώχευση.
8. Ο δραπέτης Κάρλος Γκον
Ο γεννημένος στον Λίβανο, Βραζιλιάνος Κάρλος Γκον, διέπρεψε αρχικά ως εξυγιαντής της Michelin και από το 1996 μεταπήδησε στη Renault επαναφέροντας τη γαλλική εταιρεία στην κερδοφορία. Ο 68χρονος μάνατζερ έγινε γνωστός ως “Cost Killer” και από το 1999 εφάρμοσε με επιτυχία σκληρές μεθόδους μείωσης κόστους και στη Nissan αποκτώντας το status ενός σούπερσταρ της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας. Η πτώση του κατόχου βραζιλιάνικου, γαλλικού και λιβανέζικου διαβατηρίου επήλθε τον Νοέμβριο του 2018, όταν συνελήφθη στο αεροδρόμιο του Τόκυο και προφυλακίστηκε στην Ιαπωνία αντιμετωπίζοντας τις κατηγορίες της απόκρυψης εισοδημάτων από την εφορία, των εικονικών συναλλαγών για προσωπικό πλουτισμό και της κατάχρησης εταιρικών πόρων. Το 2020 απέδρασε στον Λίβανο, ενώ υποστηρίζει ότι είναι αθώος και κατηγορεί τους συνεργάτες του για συνωμοσία εναντίον του, επειδή ο ίδιος ήθελε να φέρει πιο κοντά τη Nissan με τη Renault. Το σκάνδαλο Γκον δεν είχε άμεσες επιπτώσεις στους καταναλωτές, είναι, όμως, σημαντικό, επειδή φωτίζει την αδυσώπητη μάχη παρασκηνίων που μαίνεται στα κορυφαία κλιμάκια της παγκόσμιας αυτοκινητοβιομηχανίας.
ΔΗΜΟΦΙΛΗ
