Σαν σήμερα: 100 χρόνια από το ντεμπούτο του πρώτου αγωνιστικού κεντρομήχανου αυτοκινήτου στη Μόντσα (photos)


Στις 9 Σεπτεμβρίου του 1923 η 2λιτρη κεντρομήχανη Benz RH έκανε το αγωνιστικό ντεμπούτο της στο Ευρωπαϊκό Grand Prix.

  • ΚΕΙΜΕΝΟ: ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΣ ΤΖΟΥΜΑΣ
  • 9/9/2023

Μπορεί σήμερα να μοιάζει με κάτι «φυσιολογικό» και συνηθισμένο, αλλά όταν πρωτοεμφανίστηκε ήταν σαφώς επαναστατικό. Πρόκειται για το πρώτο κεντρομήχανο αγωνιστικό αυτοκίνητο στην ιστορία, το οποίο έκανε την παρθενική του εμφάνιση στις 9 Σεπτεμβρίου του 1923, στο Ευρωπαϊκό Grand Prix στη Μόντσα.

Ο λόγος για την Benz HR, ένα αυτοκίνητο με ατμοσφαιρικό κινητήρα 2 λίτρων και σχεδίαση που θύμιζε «δάκρυ». Μπορεί να μην έφτασε στη νίκη, αλλά η φουτουριστική του σχεδίαση ήταν αυτή που έκλεψε τις εντυπώσεις. Και ας τερμάτισαν οι δύο συμμετέχοντες - Ferdinando Minoia και Franz Horner - στην 4η και 5η θέση, αντίστοιχα.

Μπορεί ο Carlo Salamo, με FIAT, να πήρε τη νίκη, ωστόσο οι διοργανωτές απένειμαν τιμητικό βραβείο (και) στον Max Wagner, στον σχεδιαστή της Benz & Cie. για την πρωτοποριακή εξέλιξη του αγωνιστικού αυτοκινήτου «δάκρυ». Με αυτό τον τρόπο αναγνώρισαν τη ριζοσπαστική σχεδίαση, που θα άνοιγε νέους δρόμους, καθώς διέφερε αρκετά από τα «συμβατικά» racing cars της εποχής.

Η ιστορία της Benz HR ξεκίνησε δύο χρόνια νωρίτερα, στην Έκθεση Αυτοκινήτου του Βερολίνου, που διεξήχθη από τις 23 Σεπτεμβρίου έως τις 2 Οκτωβρίου 1921. Εκεί, ο επικεφαλής ανάπτυξης της Benz & Cie, Δρ. Hans Nibel και ο σχεδιαστής του, Max Wagner, εντυπωσιάστηκαν από το αυτοκίνητο «δάκρυ» του Edmund Rumpler. Με κινητήρα τοποθετημένο στο κέντρο και αμάξωμα σε σχήμα δάκρυ, αεροδυναμικά βελτιστοποιημένο στην αεροδυναμική σήραγγα, αυτό το επιβατικό αυτοκίνητο ήταν τεχνικά πρωτοποριακό, αν και δεν κατάφερε να έχει σημαντικές πωλήσεις.

Ο Nibel και ο Wagner αναγνώρισαν τις δυνατότητες για την ανάπτυξη νέων οχημάτων και έτσι η Benz σύναψε μια συμφωνία άδειας χρήσης με τον Rumpler και παρέλαβε ένα ανοιχτό αυτοκίνητο «δάκρυ» συμπεριλαμβανομένων των σχετικών σχεδίων. Η Benz συνέχισε να αναπτύσσει τη σχεδίαση και ο μηχανοκίνητος αθλητισμός ήταν ένα πεδίο δοκιμών για το νέο concept: Το 1922, κατασκευάστηκαν τέσσερα αγωνιστικά αυτοκίνητα «δάκρυ», τα οποία είχαν άλλη μία καινοτομία: Ανεξάρτητη πίσω ανάρτηση με «σπαστό» άξονα.

Στην «καρδιά» της HR βρισκόταν ένας εξακύλινδρος, σε σειρά, κινητήρας 1.997cc που απέδιδε 90 PS και διέθετε δύο εκκεντροφόρους. Ο σχεδιασμός του αντιστοιχούσε σε αυτόν του κινητήρα αεροσκαφών Benz Kaiserpreis του 1912. Επίσης προηγμένα ήταν δύο οριζόντια καρμπυρατέρ Zenith και ο στροφαλοφόρος άξονας. Τα διαμήκη και εγκάρσια μέλη του πλαισίου, τα πεντάλ, οι ακτίνες του τιμονιού, ο μοχλός αλλαγής ταχυτήτων και ο μπροστινός άξονας έλαβαν πολλές τροποποιήσεις για μείωση του βάρους.

Μετά τη συγχώνευση της Benz & Cie με την DMG, που «γέννησε» την Daimler-Benz AG αλλά και την Mercedes-Benz το 1926, αυτό το χαρακτηριστικό της σταθερής ελαφριάς κατασκευής μπορούσε να βρεθεί, μεταξύ άλλων, στο σπορ αυτοκίνητο SSKL compressor, για το πλαίσιο του οποίου ο Max Wagner ήταν επίσης υπεύθυνος.

Για τον παρατηρητή, η εξωτερική σχεδίαση του αγωνιστικού αυτοκινήτου Benz διέφερε από τα υπόλοιπα παραδοσιακά οχημάτα όχι μόνο από το βελτιωμένο σχήμα και την κεντρική θέση του κινητήρα, αλλά και από το ψυγείο. Αυτό ήταν κυρτό, τοποθετημένο πίσω από το cockpit. Για τον πρώτο αγώνα στο Ευρωπαϊκό Grand Prix στη Μόντσα, τα αυτοκίνητα εφοδιάστηκαν με ένα μικρότερο πρόσθετο ψυγείο στα δεξιά του πιλοτηρίου.

Η συμμετοχή σε αγώνες συνεχίστηκε και την επόμενη χρονιά, ωστόσο δεν ήρθαν νίκες. Αυτό οφείλονταν στη «θριαμβευτική» παρουσία του υπερτροφοδοτούμενου κινητήρα σε άλλες ομάδες. Όπως για παράδειγμα στην ανταγωνιστική Daimler-Motoren-Gesellschaft (DMG) και στο αγωνιστικό της αυτοκίνητο Mercedes, που διέθετε υπερτροφοδοτούμενο κινητήρα 2 λίτρων και είχε σχεδιαστεί από τον διευθυντή ανάπτυξης Ferdinand Porsche. Με απόδοση 126 PS ήταν σαφώς ισχυρότερο και ταχύτερο.

Από την πλευρά της, η Benz δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να εξελίξει περαιτέρω την HR και να την «προικίσει» με ανάλογο κινητήρα. Ωστόσο, στα τέλη του 1924 εξέλιξε ένα σπορ αυτοκίνητο, με διαφορετική σχεδίαση, στο οποίο τοποθέτησαν δύο προβολείς, μετέφεραν το ρεζερβουάρ στο πίσω μέρος και έβαλαν διάφορα προστατευτικά.

Μετά τη συγχώνευση των Benz & Cie και Daimler-Motoren-Gesellschaft το 1926 για τη δημιουργία της Daimler-Benz AG, ο Porsche δεν συνέχισε να εξελίσσει τα αγωνιστικά αυτοκίνητα «δάκρυ». Ωστόσο, εφάρμοσε παρόμοιες σχεδιαστικές ιδέες στην Auto Union, μετά την αποχώρησή του το 1928. Τα αγωνιστικά κεντρομήχανα αυτοκίνητά της με 16κύλινδρους κινητήρες ήταν οι πιο σκληροί ανταγωνιστές των Mercedes-Benz Silver Arrows από το 1934. Η σχεδιαστική φιλοσοφία των αγωνιστικών αυτοκινήτων μεσαίου κινητήρα έκανε το ντεμπούτο της στη Formula 1 στα τέλη της δεκαετίας του 1950.