F1 Special: Από τα δερμάτινα κασκέτα στο θαύμα του Grosjean

Το ατύχημα του R. Grosjean στο Μπαχρέιν ανέδειξε και την τεράστια χρησιμότητα του ιατρικού αυτοκινήτου σε κάθε πίστα της Formula 1, ειδικά στον πρώτο γύρο του εκάστοτε γκραν πρι. Άλλωστε, στον πρώτο γύρο είθισται να λαμβάνουν χώρα τα πιο μεγάλα συμβάντα.

Το medical car ήταν πρόταση του αείμνηστου Dr. Sid Watkins. Ο «Dr. Sid», ή απλά ο «Prof» της Formula 1, ήταν medical delegate από το 1978 μέχρι και το 2005. Το medical car ήταν μία από τις πρώτες «απαιτήσεις» του, έπειτα και από τα όσα συνέβησαν στη Μόντσα το 1978 με τη χαοτική εκκίνηση και τον θάνατο του Ronnie Peterson.

Ο Watkins, ο οποίος στα χρόνια της θητείας του στη Formula 1 ήταν αυτός που συνέβαλε τα μέγιστα ώστε το επίπεδο ασφαλείας να φτάσει στα σημερινά στάνταρ, απαίτησε την παρουσία ιατρικού αυτοκινήτου σε κάθε πίστα. Όπερ και εγένετο.

Όριο στο pit lane και ανεφοδιασμοί

Όσο συνέβησαν στο «Autodromo Enzo e Dino Ferrari» την Πρωτομαγιά του 1994 και το δυστύχημα με τον Senna οδήγησαν σε πλήρη αναθεώρηση πολλών θεμάτων της Formula 1. Από τις αλλαγές που πέρασαν στα… ψιλά γράμματα, όμως αποδείχθηκαν καθοριστικές τα επόμενα χρόνια, ήταν η θέσπιση ανώτατου ορίου ταχύτητας 80 χιλιομέτρων μέσα στο pit lane. Με αυτόν τον τρόπο απαγορεύεται τα μονοθέσια να κινούνται με υψηλές ταχύτητες, οι οποίες έθεταν σε κίνδυνο τη σωματική ακεραιότητα όσων εργάζονται στα γκαράζ των ομάδων.

Σε αυτό το πλαίσιο εντάχθηκε και η οριστική απαγόρευση των ανεφοδιασμών από το 2010 και ένθεν. Οι ανεφοδιασμοί είχαν απαγορευθεί και τη δεκαετία 1984-1994, όμως επανήλθαν. Τα επικίνδυνα περιστατικά κατά τη διάρκεια των ανεφοδιασμών ήταν ουκ ολίγα, είτε επρόκειτο για αναφλέξεις μονοθεσίων -όπως του Jos Verstappen το 1994 στο Hockenheim- είτε για σωλήνες καυσίμου που δεν αποκολλούνταν εγκαίρως από τα μονοθέσια, με αποτέλεσμα να φεύγουν οι πιλότοι από τα πιτ και να τις σέρνουν μέσα στο pit lane.

Συνάμα, την τελευταία πενταετία η FIA είναι πολύ αυστηρή όσον αφορά σε θέματα ασφάλειας κατά τη διάρκεια των pit stop, καθώς η σχεδόν… εκμηδένιση του χρόνου αλλαγής των τεσσάρων ελαστικών οδήγησε σε πλείστα περιστατικά λαθών που είχαν ως συνέπεια… ακυβέρνητοι τροχοί να κτυπούν μηχανικούς μέσα στα πιτ! Τα πρόστιμα για ανάλογα συμβάντα είναι πολύ αυστηρά.

Το κομβικό 1994

Τα δυστυχήματα των Roland Ratzenberger και Ayrton Senna στην Ίμολα το 1994 οδήγησαν σε σημαντικές αλλαγές και στις ίδιες τις πίστες. Μετά την έξοδο του Βραζιλιάνου στη στροφή «Ταμπουρέλο», επανεξετάστηκαν όλες οι ζώνες διαφυγής, αλλά και οι μπαριέρες και τα προστατευτικά τοιχεία. Το 2000, η ??FIA εισήγαγε ένα τυπικό ένθετο φραγμού ελαστικών για μέγιστη απορρόφηση ενέργειας που έχει βελτιωθεί έκτοτε σημαντικά.

Οι μπαριέρες TechPro είναι πολύ πιο αποδοτικές και εύκολες στην τοποθέτηση σε σύγκριση με τα ελαστικά. Και να σκεφτεί κανείς ότι εκεί όπου σήμερα υπάρχουν TechPro ή ακόμη και ελαστικά, μέχρι το 1967 υπήρχαν αχυρόμπαλες, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις αντί να προστατεύουν τους πιλότους, μεγιστοποιούσαν τις συνέπειες ενός ατυχήματος, καθώς αναφλέγονταν από τα καύσιμα του μονοθεσίου. Συνάμα, σχεδόν στο σύνολο των αυτοκινητοδρομίων παγκοσμίως, ακόμη σε αυτά που δεν χρησιμοποιούνται από τη FIA αλλά είναι Grade 1, υπήρξε ανασχεδιασμός των επικίνδυνων στροφών και «κόψιμο» των μεγάλων ευθειών, με τη δημιουργία «σικέιν», ώστε να ελαττώνουν ταχύτητα τα μονοθέσια.

Η προστασία κεφαλιού και αυχένα

Το 1996, η Formula 1 καθιέρωσε –επίσης χάρη στην επιμονή του Dr Sid Watkins- τη χρήση του ειδικού «προσκέφαλου» στα μονοθέσια. To headrest συνέβαλε ώστε οι πιλότοι να μπορούν να αντέχουν δυνάμεις έως και 6G στον αυχένα τους. Μολαταύτα το θέμα της προστασίας του κρανίου και του αυχένα του πιλότου δεν είχε φτάσει στον μέγιστο βαθμό του.

Το επόμενο βήμα έγινε το 2003, όταν έγινε υποχρεωτική η χρήση του HANS, το οποίο περιορίζει την κίνηση της κεφαλής και του λαιμού, προκειμένου να αποφευχθεί τραυματισμός σε περίπτωση σύγκρουσης. Η συσκευή «αγκυρώνεται» στο κράνος του οδηγού μέσω ενός ιμάντα ενσωματωμένου στο κολάρο από ανθρακονήματα και εμποδίζει την κίνηση του κεφαλιού και τον λαιμό από υπερέκταση, μια κύρια αιτία θανάτου σε αγώνες όταν οδηγεί σε κάταγμα της βάσης του κρανίου.

Όπως πολλές καινοτομίες ασφαλείας, παρ’ όλο που η συσκευή HANS δεν ήταν εξαιρετικά δημοφιλής όταν πρωτοεμφανίστηκε, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τις δυνάμεις που ασκούνται στον αυχένα σε ένα ατύχημα, κατά 72%. Και φυσικά εκτιμάται ότι σε λιγότερα από 20 χρόνια έχει ήδη σώσει τις ζωές χιλιάδων οδηγών, σε όλες τις μορφές του motorsport, προεξαρχούσης της Formula 1.

«Μαύρο κουτί», επιταχυνσιόμετρο, high speed camera και γάντια!

Συνέπεια του διπλού δυστυχήματος της Ίμολα το 1994 ήταν και η εισαγωγή του συστήματος Data Recorder σε όλα τα μονοθέσια από το 1997. Το «μαύρο κουτί» συλλέγει πληροφορίες σχετικά με τα ατυχήματα και πόσο καλά έχει λειτουργήσει ο εξοπλισμός ασφαλείας. Αυτά τα δεδομένα δεν είναι μόνο χρήσιμα για την ιατρική ομάδα ώστε να γνωρίζει τη σοβαρότητα ενός ατυχήματος, αλλά είναι ένα ζωτικό εργαλείο για τη βελτίωση της ασφάλειας στη Formula 1.

Από το 2014, εξάλλου, οι πιλότοι έχουν επιταχυνσιόμετρα στα αυτιά τους, έτσι ώστε να μπορούν να συγκεντρωθούν ακριβή δεδομένα σχετικά με τις δυνάμεις που τους ασκούνται, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό μετά από ένα ατύχημα. Δύο χρόνια αργότερα, το 2016, τοποθετήθηκαν σε όλα τα μονοθέσια high speed κάμερες, οι οποίες «στοχεύουν» τον οδηγό και καταγράφουν ακριβώς όσα συμβαίνουν στο κόκπιτ τη στιγμή ενός ατυχήματος.

Η κάμερα καταγράφει 400 καρέ το δευτερόλεπτο και τα δεδομένα της περνούν αμέσως στο σύστημα της Formula 1, προκειμένου να παραμείνουν στο αρχείο, ακόμη και στην περίπτωση ολικής καταστροφής του μονοθεσίου από φωτιά, όπως στην περίπτωση του Grosjean. Από το 2018, εξάλλου, οι πιλότοι χρησιμοποιούν βιομετρικά γάντια, τα οποία έχουν πάχος 3 mm και φέρουν αισθητήρες που καταγράφουν σε πραγματικό χρόνο τα επίπεδα παλμού και οξυγόνου στο αίμα του πιλότου.

Το σωτήριο «φωτοστέφανο»

Είπαν πολλοί ότι ο Romain Grosjean «είχε Άγιο» στο Μπαχρέιν. Κι όντως, κάπως έτσι ήταν τα πράγματα. Το «φωτοστέφανο», άλλωστε, ήταν αυτό που έσωσε τη ζωή του Γάλλου. Το «Halo» μπήκε στη ζωή της Formula 1 το 2018.

Η ανάγκη τοποθέτησής του έγινε επιτακτική έπειτα από το ατύχημα του Jules Bianchi το 2014, όμως η FIA χρειάστηκε μια τριετία και πολλές δοκιμές διαφόρων συστημάτων, πριν καταλήξει σε αυτό. Μεταξύ των ιδεών που είχαν εξεταστεί, ήταν το «canopy» της Red Bull, το «Shield», το οποίο είχε δοκιμάσει η Ferrari με τον Sebastian Vettel, αλλά και οι τρεις ατσάλινες μπάρες.

Καμία από τις συγκεκριμένες προτάσεις δεν θεωρήθηκε τόσο αποτελεσματική όσο το Halo, το οποίο κατασκευάζεται από δύο συγκεκριμένες εταιρείες, ζυγίζει εννέα κιλά και είναι τόσο ανθεκτικό ώστε να αντέχει το βάρος ενός διώροφου λονδρέζικου λεωφορείου, δίχως να καταρρέει.

Το Halo προστατεύει το κεφάλι του πιλότου από μεγάλα θραύσματα καθώς και από… ιπτάμενα μονοθέσια, όπως στην περίπτωση του Charles Leclerc στο Σπα το 2018.