6/12/2025
Υπάρχει μία έκφραση που είναι διεθνώς κατανοητή όσο και αποδεκτή: «Ομάδα που κερδίζει, δεν την αλλάζεις»… Μπορεί αυτό εύκολα να έχει εφαρμογή στον ομαδικό αθλητισμό, αλλά κατ’ επέκταση χρησιμοποιείται και σε άλλους τομείς για να καταδείξει την αναγκαιότητα διατήρησης μιας επιτυχημένης συνταγής. Μιας συνταγής που δεν πρέπει να την αλλάξουμε — τουλάχιστον όχι δραστικά — ώστε να μην απωλεσθεί ή ανακοπεί η επιτυχημένη πορεία.
Τα Rally Cross μπήκαν στη ζωή μας πριν περίπου έξι δεκαετίες, σαν ένα «λαϊκό» υποκατάστατο των ράλι. Πιο «μαζεμένα» σε διάρκεια, ατελείωτο θέαμα, υπεραυτοκίνητα που προσέφεραν δέος με τις επιδόσεις τους, οδηγοί-χορευτές και χιλιάδες θεατές να προσέρχονται ώστε να δουν μία light, soft αν θέλετε εκδοχή των ράλι. Η αμεσότητα ήταν ο συντελεστής που εκτόξευσε τα Rally Cross στη σχέση τους με τους θεατές, οι οποίοι, ειρήσθω εν παρόδω, απολάμβαναν θέαμα με γκάζια, ανάποδα τιμόνια και αξεπέραστους ήχους. Οι οδηγοί-star απολάμβαναν όλη τη δόξα από τις εντυπωσιακές μάχες «λαμαρίνα με λαμαρίνα», καθώς δεν υπάρχουν συνοδηγοί στο εν λόγω σπορ, ενώ οι άφθονες συγκρούσεις στη μικτή — συχνά — σε επίπεδο οδοστρώματος πίστα θύμιζαν στον κόσμο κάτι από την παιδικότητα των χρόνων που τα «συγκρουόμενα» ήταν στα Λούνα Παρκ, η πρώτη μορφή αγωνιστικών επιδόσεων και κυριαρχίας.
«Αποθήκη» συνταξιούχων;
Ένα στοιχείο που χαρακτήριζε πάντα τον θεσμό των Rally Cross ήταν ότι εκεί σπάνια πήγαιναν — τουλάχιστον τις πρώτες δεκαετίες — νέοι ηλικιακά οδηγοί. Συνήθως ήταν συνταξιούχοι των ράλι που είχαν «κρεμάσει τα γάντια» τους και έβλεπαν τα Rally Cross σαν μία ευκαιρία να συνεχίσουν να οδηγούν, απολαμβάνοντας λιγότερη πίεση απ’ ό,τι οι αγώνες ράλι, που μάλιστα εκείνα τα χρόνια κράταγαν πέντε με έξι εξαντλητικές μέρες. Αντίστοιχα, τα Rally Cross ήταν και μία «αποθήκη» για δεύτερη ζωή αυτοκινήτων που, λόγω αλλαγής κανονισμών, απαγορεύονταν να συμμετάσχουν στο WRC, οπότε στα Rally Cross ξαναζούσαν μία δεύτερη νεότητα. Καθοριστικό ρόλο στην εδραίωση του αθλήματος είχε το 1986, όταν καταργήθηκαν τα Group B υπεραυτοκίνητα και πολλοί οδηγοί και ομάδες από τα Rally Cross έσπευσαν να αγοράσουν τέτοια «θηρία»! Κατά καιρούς, κυρίως στις Σαξωνικές χώρες, πρωτοκλασάτοι οδηγοί του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλι (λ.χ. Vatanen, Clark, Mikkola, Eklund, Airikkala κ.ά.) συμμετείχαν όταν είχαν χρονική ευκαιρία στα Rally Cross, απογειώνοντας τη δημοφιλία τους όσο και το προσήκον θέαμα.
Τι άλλαξε;
Τα χρόνια πέρασαν, η FIA είδε στα Rally Cross την ευκαιρία να κάνει ακόμα πιο δημοφιλές και οργανωτικά αποδοτικό το σπορ, εντάσσοντας νέους κανονισμούς, αυξημένη τηλεοπτική κάλυψη, ενώ αργότερα εισήγαγε και την ηλεκτροκίνηση, επιβάλλοντας στα αγωνιστικά αυτοκίνητα μόνο ηλεκτροκινητήρες. Κάπως έτσι άρχισε ο «ακρωτηριασμός» των Rally Cross, αφού αποκόπηκε ένα καθοριστικό στοιχείο των αγώνων, ήτοι ο εκκωφαντικός ήχος των εξατμίσεων. Η πτώση ήταν σταδιακή· διάττοντες αστέρες που πέρασαν από τα Rally Cross, όπως ο Solberg και ο Loeb, δεν κατάφεραν να σώσουν την παρτίδα, και έτσι σταδιακά — μαζί με ένα μπερδεμένο σύστημα κανονισμών — οδήγησαν τα πάλαι ποτέ κραταιά Rally Cross στον απόλυτο μαρασμό. Κορυφαία αρνητική στιγμή: το πρωτάθλημα που πέρυσι δεν ολοκληρώθηκε, ενώ φέτος σώθηκαν τα προσχήματα στο παρά πέντε… Ας φέρουμε όμως στο προσκήνιο την ιστορία των Rally Cross, γιατί πραγματικά αξίζει να την ξέρουμε — τουλάχιστον όλοι όσοι αγαπάμε τον μηχανοκίνητο αθλητισμό.
Η ιδέα
Το Rally Cross ιδρύθηκε τη δεκαετία του 1960, όταν η βρετανική τηλεόραση αναζητούσε ένα μηχανοκίνητο άθλημα ανεξάρτητο από τις καιρικές συνθήκες για να καλύψει τα κενά στο πρόγραμμα, όταν, για παράδειγμα, ένας ιπποδρομιακός αγώνας θα έπεφτε θύμα της βροχής… Τόσο καλά! Η προσέγγιση που χρησιμοποιήθηκε ήταν απλή αλλά επαναστατική. Σε πίστες με άσφαλτο και χώμα, μήκους περίπου ενός χιλιομέτρου, έξι οδηγοί θα ανταγωνίζονταν μεταξύ τους σε τέσσερις προκριματικούς γύρους, δύο ημιτελικούς και έναν τελικό. Οι μονομαχίες τροχού με τροχό από αγώνες πίστας θα συνδυάζονταν με θεαματικά drift από αγώνες ράλι. Οι παράτολμοι ελιγμοί και η επαφή αυτοκινήτων δεν είναι ασυνήθιστα σε αυτούς τους αγώνες, με αυστηρό προγραμματισμό, ο καθένας να διαρκεί περίπου τρία λεπτά. Επιπλέον, η σειρά περιλαμβάνει «θηριώδη» αυτοκίνητα με έως και 600 PS και επιτάχυνση από 0 έως 100 km/h σε 2,5 sec — την εποχή εκείνη όντας ταχύτερα από τα αγωνιστικά αυτοκίνητα της Formula 1!
Η «γέννηση»
Η 4η Φεβρουαρίου 1967 θεωρείται ότι σηματοδότησε τη γέννηση των Rally Cross ή, επί το απώτερον διατυπωμένο, «rallycross». Ο πρώτος επίσημος αγώνας διεξήχθη στην πίστα αγώνων Lydden Hill στο Κεντ, και νικητής αυτής της επίσημης πρεμιέρας ήταν ο μελλοντικός οδηγός της Formula 1 και νικητής του Ράλι Μόντε Κάρλο, Βρετανός Vic Elford, ο οποίος είχε δανειστεί μια κόκκινη Porsche 911 από τον Βρετανό εισαγωγέα AFN. Μάλλον δε, εξαιτίας των πολυάριθμων συγκρούσεων των αυτοκινήτων στους αγώνες, το πλήθος και το τηλεοπτικό κοινό ήταν ενθουσιασμένα. Αλλά αυτή ήταν μόνο η αρχή, καθώς μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1960, έως και δέκα εκατομμύρια Βρετανοί παρακολουθούσαν τους αγώνες Rally Cross στην τηλεόραση. Έτσι, ήταν μόνο θέμα χρόνου για το Rally Cross να εξαπλωθεί με επιτυχία στην ήπειρο. Οι Ολλανδοί, φανατικοί με τον μηχανοκίνητο αθλητισμό, ήταν οι πρώτοι που το αντιλήφθηκαν. Ταυτόχρονα, το άθλημα σημείωσε ραγδαία αύξηση του ενδιαφέροντος, ιδιαίτερα στη Σκανδιναβία. Ακόμα και σήμερα, η Σουηδία, η Νορβηγία και η Φινλανδία εξακολουθούν να είναι απόλυτα δημοφιλή σημεία του Rally Cross. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός που έγραψε ο Αυστριακός Herbert Völker στο Autorevue ήδη από το 1971, ότι «Το rallycross είναι ένα όργιο»...
Η καθιέρωση
Ο πρώτος πανευρωπαϊκός θεσμός ξεκίνησε το 1973 με τη μορφή του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος Rally Cross. Στις μικτές πίστες κατά καιρούς εμφανίζονταν «εξωφρενικά» αυτοκίνητα, όπως ενισχυμένα VW Beetles με κινητήρες Porsche Carrera 300 PS ή Ford Escort με κινητήρες BMW από τη Formula 2! Ωστόσο, για να έχετε μία εικόνα της εξέλιξης της μηχανικής και της μηχανολογίας, τα αυτοκίνητα στο σημερινό Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Rally Cross έχουν περίπου διπλάσια ιπποδύναμη. «Τα αυτοκίνητα είναι υπερβολικά ισχυρά», παραδέχθηκε ο έμπειρος οδηγός Matthias Ekström, ο οποίος βρέθηκε να έχει περίπου 560 PS κάτω από το καπό του Audi S1 EKS RX quattro, όταν συμμετείχε στον θεσμό στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας. Καθώς το ενδιαφέρον συνέχιζε να αυξάνεται, η FIA εμφανίστηκε στο προσκήνιο το 1976, προσκαλώντας οδηγούς Rally Cross να συμμετάσχουν στο Ευρωπαϊκό Κύπελλο της FIA και αυστηροποιώντας τους κανονισμούς. Αυτό όμως δεν μείωσε τον ενθουσιασμό για τη σειρά αγώνων — ακριβώς το αντίθετο. Τα τέλη της δεκαετίας του 1980 και οι αρχές της δεκαετίας του 1990 εξακολουθούν να θεωρούνται η ακμή του Rally Cross. Η Κατηγορία 1, η οποία περιλάμβανε αυτοκίνητα με κίνηση στους δύο τροχούς στην Ομάδα Α, κυριαρχούνταν από τον 14 φορές πρωταθλητή Ευρώπης Kenneth Hansen, ο οποίος, με το Ford Sierra RS 500 Cosworth του, αντιμετώπιζε περιστασιακά μια συναρπαστική μονομαχία με τον πατέρα του Mattias Ekström, Bengt.
Η κορύφωση
Η πραγματική «κορυφαία κατηγορία», ωστόσο, ήταν ακόμη πιο δημοφιλής. Στην Κατηγορία 2 αγωνίζονταν εξαιρετικά τροποποιημένα αγωνιστικά αυτοκίνητα με κίνηση στους τέσσερις τροχούς, τα οποία αρχικά είχαν εγκριθεί για τις Ομάδες Α ή Β και τροφοδοτούνταν από κινητήρες έως και 750 PS. Ένας από τους κυρίαρχους ανταγωνιστές ήταν ο «Mr. Rallycross», Martin Schanche. Ο έξι φορές πρωταθλητής Ευρώπης θεωρείται «ο Νορβηγός Michael Schumacher» και για χρόνια ήταν ένας από τους διάσημους σούπερ σταρ του Rally Cross. Το 1987, τα τέρατα της Ομάδας Β που είχαν αποκλειστεί από το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Ράλι άρχισαν να αναγεννώνται στην Κατηγορία 2 του Rally Cross. «Γίγαντες» των Ειδικών Διαδρομών του WRC, όπως το Peugeot 205 T16 E2, η Lancia S4, το Ford RS200 E2 ή το Audi Sport quattro S1, βρήκαν ένα «νέο σπίτι» στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Rally Cross και θα συνέχιζαν να καθορίζουν την εικόνα του τα επόμενα χρόνια.
Ο «Mr. Rallycross»
Η εποχή του Martin Schanche αναφέρεται σε μια σημαντική περίοδο στην ιστορία του Rally Cross, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια των δεκαετιών του 1970 και του 1980, όταν ο Νορβηγός οδηγός Martin Schanche ήταν μια από τις κυρίαρχες προσωπικότητες στο άθλημα. Οι δε μάχες του με τον επίσης Σκανδιναβό Matti Alamaki συγκρίνονται μόνο με εκείνες του Senna με τον Prost στη Formula 1! Ο Schanche, γνωστός ως ο «Mr. Rallycross», ήταν γνωστός για το επιθετικό του στυλ οδήγησης, την τεχνική του εξειδίκευση και το πρωτοποριακό του πνεύμα. Ήταν ο κορυφαίος αγωνιζόμενος στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Rally Cross, κερδίζοντας πολλούς τίτλους στα τέλη της δεκαετίας του 1970 και του 1980. Ωστόσο, ο Schanche έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του αθλήματος. Ήταν γνωστός για την ανάπτυξη και τη βελτίωση αυτοκινήτων Rally Cross, συχνά διευρύνοντας τα όρια της τεχνολογίας των οχημάτων για να αποκτήσει ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα. Η ατρόμητη προσέγγισή του και η ανταγωνιστική του οδήγηση στις πίστες τού χάρισαν την παγκόσμια φήμη ενός από τους πιο σκληρούς και ικανούς οδηγούς Rally Cross της εποχής του. Ήταν επίσης γνωστός για τη χαρισματική του προσωπικότητα και τη συμβολή του στην προώθηση του αθλήματος. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, ο Schanche εξασφάλισε πολυάριθμους τίτλους πρωταθλήματος, συχνά ανταγωνιζόμενος σκληρά άλλους κορυφαίους οδηγούς όπως ο Franz Wurz, ο Σουηδός Per Eklund και άλλοι. Η επιτυχία του βοήθησε στη διάδοση του Rally Cross σε όλη την Ευρώπη, στην επαγγελματικοποίηση του αθλήματος, ενώ ενέπνευσε τις μελλοντικές γενιές οδηγών και συνέβαλε στην αύξηση της δημοτικότητάς του θεσμού.
Η «κάτω βόλτα»
Μετά το κύκνειο άσμα των turbo αγωνιστικών αυτοκινήτων και μερικές τροποποιήσεις των κανονισμών στα μέσα της δεκαετίας του 1990, οι αγώνες Rallycross έγιναν σαφώς λιγότερο προβεβλημένο θέμα στα μέσα ενημέρωσης. Η εξοικονόμηση κόστους και η έλλειψη επαγγελματισμού στο μάρκετινγκ οδήγησαν τη σειρά σε βαθύ λήθαργο. Μόνο ως αποτέλεσμα της IMG — της μεγαλύτερης εταιρείας αθλητικού μάρκετινγκ στον κόσμο με πωλήσεις άνω του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων ΗΠΑ — που εισήλθε για την προώθηση της σειράς, καθώς και της αναβάθμισής της από Ευρωπαϊκό σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα το 2014, το Rally Cross γνώρισε τη δεύτερη άνοιξή του. Αλλά και αυτή δεν κράτησε πολύ…
Στο σήμερα
Η διοργανώτρια αρχή του WRX ανακοίνωσε ότι από την επόμενη σεζόν, η κορυφαία κατηγορία του Rallycross δεν θα περιλαμβάνει πλέον ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι οδηγοί μπορούσαν να αγωνιστούν για τον τίτλο είτε με ένα πλήρως ηλεκτρικό αυτοκίνητο είτε με ένα αυτοκίνητο με κινητήρα εσωτερικής καύσης.
Ωστόσο, η λεγόμενη μάχη των τεχνολογιών δεν έδωσε στο πρωτάθλημα την ώθηση που χρειαζόταν. Η σειρά έχει βυθιστεί σχεδόν φθάνοντας στο ναδίρ. Φέτος, μόνο μια χούφτα οδηγών έχουν συμμετάσχει σε αγώνες, και για τον τελικό της σεζόν στην Τουρκία, μόνο τέσσερις οδηγοί ανταγωνίσθηκαν για τους βαθμούς του πρωταθλήματος. Για την ιστορία ήταν οι Johan Kristoffersson, Niclas Grönholm, Ole Christian Veiby και Klara Andersson.
Επιστροφή στις ρίζες
Σε μία προσπάθεια ανάκαμψης, η FIA ανακοίνωσε ότι από το 2026, η κορυφαία κατηγορία του Rallycross θα διεξάγεται λοιπόν αποκλειστικά με αυτοκίνητα με κινητήρα εσωτερικής καύσης. Στόχος είναι η απλοποίηση του ανταγωνισμού και η ενίσχυση κανονισμών. Ταυτόχρονα, η FIA ανακοίνωσε μια ακόμη πιο δραματική αλλαγή. Το παγκόσμιο πρωτάθλημα θα καταργηθεί εντελώς, με την κορυφαία κατηγορία να επιστρέφει στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Rallycross.
Έτσι, την επόμενη χρονιά, το Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα Rallycross θα περιλαμβάνει έξι γύρους που θα διεξαχθούν αποκλειστικά όλοι στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τη FIA, οι αγώνες θα διεξαχθούν σε μερικές από τις πιο εμβληματικές πίστες Rallycross της ηπείρου. Παράλληλα, όπως έδειξαν οι προθέσεις της, η FIA, η οποία ενεργεί επίσης ως διοργανωτής της σειράς, δεν σχεδιάζει να εγκαταλείψει εντελώς τις παγκόσμιες φιλοδοξίες. Υπάρχουν σχέδια για την έναρξη ενός νέου Παγκοσμίου Κυπέλλου Rallycross, εγκεκριμένου από τη FIA, με στόχο να συγκεντρώσει τους καλύτερους οδηγούς και ομάδες από όλο τον κόσμο. Το έργο εξακολουθεί να απαιτεί έγκριση από το Παγκόσμιο Συμβούλιο Μηχανοκίνητου Αθλητισμού, αλλά ο στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι το αγώνισμα θα διατηρήσει μια διεθνή παρουσία.
Το 2028, η κορυφαία κατηγορία του Rallycross θα υιοθετήσει το ίδιο τεχνικό πλαίσιο με την κορυφαία κατηγορία του Παγκοσμίου Πρωταθλήματος Ράλι. Τα αυτοκίνητα Rally1 του WRC θα αντικατασταθούν το 2027 από νέα αυτοκίνητα σωληνωτού πλαισίου σύμφωνα με τους κανόνες WRC27, χρησιμοποιώντας τεχνολογία που προέρχεται από τις σημερινά αυτοκίνητα Rally2. Στην πράξη, από το 2028 τα ίδια αυτοκίνητα θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν στο υψηλότερο επίπεδο τόσο στο Rallycross όσο και στα ράλι. Στόχος της FIA είναι να φέρει περισσότερο ανταγωνισμό στα Rallycross – και τελικά να επαναφέρει το Παγκόσμιο Πρωτάθλημα με ισχυρές παρουσίες στους αγώνες.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
5 αποτυχημένα μοντέλα, που δικαιώθηκαν πολλά χρόνια μετά την παρουσίασή τους
Carlo Abarth: O «πατέρας» του Σκορπιού λάτρευε να ταπεινώνει τα μεγάλα και ακριβά αυτοκίνητα
ΔΗΜΟΦΙΛΗ
_77761_471313_type13129.jpg "Αυτό είναι το κορυφαίο pick-up στον κόσμο! Απέσπασε το βραβείο για τέταρτη φορά")
_77761_475167_type13129.jpg)
