Έχει μέλλον το ιπτάμενο αυτοκίνητο;


Η ιδέα του ιπτάμενου αυτοκινήτου δεν είναι καινούργια. Ξεκινά από τη διαμόρφωση προσωπικών μέσων μεταφοράς για ευκατάστατους ιδιοκτήτες που θέλουν να συντομεύσουν χρονικά κάποιες μετακινήσεις τους και φτάνει μέχρι την αυριανή κινητικότητα μηδενικών ρύπων.

  • TOY ΝΙΚΟΥ ΛΟΥΠΑΚΗ ΦΩΤ.: ΑΡΧΕΙΟ
  • 13/8/2022

Στα τέλη Ιανουαρίου του 2022, ένα ασυνήθιστο στην όψη όχημα με τη δυνατότητα να κινείται στην άσφαλτο ως αυτοκίνητο και να πετά στον αέρα σαν αεροπλάνο έπαιρνε πιστοποιητικό αξιοπλοΐας από την αρμόδια αρχή Μεταφορών της Σλοβακίας. Επρόκειτο για μία μόνο σελίδα από το βιβλίο της μακρόχρονης ιστορίας του ιπτάμενου αυτοκινήτου, που μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να κάνει αισθητή την παρουσία του στο αυτοκινητικό γίγνεσθαι.

Και αυτοκίνητο και αεροπλάνο

Το KleinVision Air Car V5  είναι ένα διθέσιο αυτοκίνητο/αεροσκάφος βάρους 1.100 kg που χρειάζεται διάδρομο περίπου 300 m, προκειμένου να αναπτύξει την ταχύτητα απογείωσης των 200 km/h και μπορεί να φέρει ωφέλιμο φορτίο 200 kg ανά πτήση. Διαθέτει κινητήρα BMW 1,6 lt, ισχύος 140 PS, που «καίει» εν πτήσει περίπου 18,0 lt βενζίνης ανά h, προσφέροντας εμβέλειά της τάξης των 1.000 km.
Το KleinVision Air Car V5 είναι ένα διθέσιο αυτοκίνητο/αεροσκάφος βάρους 1.100 kg που χρειάζεται διάδρομο περίπου 300 m, προκειμένου να αναπτύξει την ταχύτητα απογείωσης των 200 km/h και μπορεί να φέρει ωφέλιμο φορτίο 200 kg ανά πτήση. Διαθέτει κινητήρα BMW 1,6 lt, ισχύος 140 PS, που «καίει» εν πτήσει περίπου 18,0 lt βενζίνης ανά h, προσφέροντας εμβέλειά της τάξης των 1.000 km.

Το αυτοκίνητο/αεροσκάφος, που κατάφερε να γίνει είδηση σε μικρά και μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε όλο τον κόσμο, ήταν το Air Car της σλοβακικής εταιρείας Klein Vision. Ένα όχημα που χρειάστηκε να προσπαθήσει πολύ για να πάρει την πολυπόθητη πιστοποίηση, αφού έπρεπε να πραγματοποιήσει δοκιμαστικές πτήσεις διάρκειας 70 ωρών και περισσότερες από 200 απογειώσεις και προσγειώσεις – τα πάντα σύμφωνα με τις απαιτήσεις του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Ασφάλειας της Αεροπορίας (European Aviation Safety Agency - EASA).

Το Air Car, το οποίο σχεδιάστηκε από τον καθηγητή Stefan Klein, μπορεί να σας θυμίσει – λόγω κυρίως της τεράστιας πίσω αεροτομής του (που λειτουργεί βέβαια και ως οριζόντιο ουραίο σταθερό του αεροσκάφους)– διθέσιο σπορ μοντέλο επιδόσεων. Ωστόσο, δεν είναι οι επιδόσεις του στον δρόμο το βασικό του προσόν, αλλά το γεγονός ότι σε λιγότερο από 3 λεπτά μπορεί με την αναδίπλωση των πτερύγων του να μετατραπεί από αεροσκάφος σε αυτοκίνητο, και αντιστρόφως. Σημειώστε πάντως ότι ο 1,6 lt κινητήρας της BMWαποδίδει 140 PS και του επιτρέπει να αναπτύξει ταχύτητα –εν πτήσει– 300 km/h. Σημειώστε ότι στα σχέδια της Klein Vision περιλαμβάνεται και η δημιουργία – στο πλαίσιο του “Lift body concept”, δηλαδή: του αμαξώματος/ατράκτου που δημιουργεί κατά περίπτωση άντωση (όταν το Air Car λειτουργεί ως αεροσκάφος) ή αρνητική άντωση (στο δρόμο, ως αυτοκίνητο) – και άλλων μοντέλων, τριών και τεσσάρων θέσεων, διπλού κινητήρα, καθώς, επίσης, και μιας αμφίβιας έκδοσης.

Το γυροκόπτερο

Στο ίδιο μήκος κύματος, αλλά με διαφοροποιημένη υλοποίηση, και η ολλανδική εταιρεία PAL-V, που έχει και αυτή πάρει πιστοποίηση – και μάλιστα όχι μόνο από τον ευρωπαϊκό EASA, αλλά και από τον αμερικανικό FAA,   για το δικό της ιπτάμενο αυτοκίνητο με το όνομα Liberty. Έχει μάλιστα αρχίσει –ήδη από την επίσημη πρεμιέρα του μοντέλου στην έκθεση αεροναυτικής του Farnborough το 2018– να δέχεται παραγγελίες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, έχουμε να κάνουμε με κάτι που στον αέρα θυμίζει περισσότερο ελικόπτερο και λιγότερο αεροπλάνο: πρόκειται για ένα γυροκόπτερο, με δύο στροφεία (έλικες), ένα μεγάλο στην οροφή και ένα δεύτερο, μικρότερο στο πίσω μέρος του, που προσφέρει την ανάλογη ώση.

Ενώ ο τρόπος που κινείται στο έδαφος θυμίζει μοτοσυκλέτα, καθώς παρά το γεγονός ότι διαθέτει καμπίνα, το Liberty  –που είναι τρίτροχο–   παίρνει κλίσεις, δηλαδή: γέρνει στις στροφές, ώστε να δημιουργείται κεντρομόλος δύναμη. Η διαδικασία της μεταμόρφωσης του Liberty από επίγειο μεταφορικό μέσο σε ιπτάμενο είναι σε μεγάλο βαθμό χειροκίνητη (σε αντίθεση με το Air Car, όπου η αναδίπλωση γίνεται ηλεκτρικά) και απαιτεί 5-10 λεπτά, ενώ στα υπέρ του οχήματος είναι το ότι απαιτεί σχετικά μικρό –200 μέτρων–   διάδρομο για την απογείωσή του.

Αποστολή του οχήματος αυτού είναι να διευκολύνει τις υπεραστικές μετακινήσεις (City-to-CityMobility) μεταφέροντας τους επιβάτες του από το προάστιο μιας πόλης στο προάστιο μια άλλης πόλης και δίνοντάς τους στη συνέχεια τη δυνατότητα να κινηθούν μέσα στην πόλη, χρησιμοποιώντας το Liberty ως αυτοκίνητο. Το Liberty διαθέτει δύο στροφεία (έλικες), ένα μεγάλο στην οροφή, που προσφέρει την απαραίτητη ανυψωτική δύναμη, και ένα δεύτερο, μικρότερο, στο πίσω μέρος του, που προσφέρει την ανάλογη ώση. Είναι διθέσιο, έχει βάρος 665 kg και διαθέτει δύο κινητήρες: έναν 100 PS για κίνηση στην άσφαλτο (όπου η τελική του ταχύτητα φτάνει τα 160 km/h και η αυτονομία τα 1.300 km) και έναν 200 PS για την πτήση, ο οποίος κινεί το μεγάλο στροφείο της οροφής. Μπορεί να πετάξει σε ύψος 3.500 m με ταχύτητα 180 km/h, ενώ η εμβέλειά φτάνει στα 500 km. Σημειώστε ότι η PAL-V έχει ανακοινώσει ότι θα κατασκευαστούν συνολικά 90 τέτοια οχήματα (στην έκδοση Pioneer, κάτι που σημαίνει ότι στόχος είναι να κατασκευαστούν και άλλες εκδόσεις), από τα οποία τα μισά προορίζονται για την Ευρώπη. Προφανώς, δεν είναι ένα προϊόν που προορίζεται για τις μάζες, κάτι που φαίνεται και από την τιμή του, που αγγίζει το μισό εκατομμύριο ευρώ.

Η εναέρια αστική κινητικότητα

Είναι αλήθεια ότι η ιδέα του ιπτάμενου αυτοκινήτου –ως προσωπικού μέσου μεταφοράς που δημιουργεί καινούρια δεδομένα στους χρόνους που χρειάζεται κανείς για τις μετακινήσεις του–   εντυπωσιάζει. Βλέπετε, μπορείς να παρακάμπτεις την πυκνή κυκλοφορία της πόλης και να πετάς κατευθείαν προς τον προορισμό σου, όμως αυτό έχει περιορισμένο ορίζοντα από την άποψη της κινητικότητας για όλους. Οι πόλεις του αύριο χρειάζονται λύσεις για μέσα μεταφοράς που όχι μόνο θα συμβάλλουν στην επίλυση του κυκλοφοριακού, αλλά θα κινούνται με μηδενικούς ρύπους. Και καθώς βρισκόμαστε σε μια μεταβατική περίοδο, στο τραπέζι της αυριανής κινητικότητας πέφτουν προτάσεις που ξεκινούν από τα ηλεκτρικά ποδήλατα και πατίνια (μικροκινητικότητα) και φτάνουν μέχρι τα αεροταξί!  Δεν είναι τυχαίο που η αυτοκινητοβιομηχανία δίνει το παρών πρακτικά σε όλο το φάσμα των σχετικών εφαρμογών.

Η πλέον πρόσφατη είδηση μας έρχεται από τη Hyundai, που δείχνει να έχει πάρει την υπόθεση αυτή πολύ σοβαρά, φροντίζοντας να δημιουργήσει τη Supernal, την εταιρεία που αποτελεί εξέλιξη του Τμήματος Αστικής Εναέριας Κινητικότητας του Hyundai Group. Mέσω αυτής της εταιρείας, οι Κορεάτες θα διεκδικήσουν μια ηγετική θέση σε αυτό που οι ίδιοι ονομάζουν Advanced Air Mobility (AAM), δηλαδή: Προηγμένη Εναέρια Κινητικότητα.

Τα πρώτα δείγματα των προθέσεών της η Hyundai τα είχε δώσει πριν από δύο χρόνια στην παγκοσμίως γνωστή έκθεση τεχνολογίας Consumer Electronics Show / CES 2020 στο Λας Βέγκας. Εκεί είχε γίνει λόγος για συνεργασία με την Uber, καθώς οι δύο εταιρείες ανακοίνωσαν ότι προτίθενται να στήσουν από κοινού ένα μελλοντικό δίκτυο εναέριας κυκλοφορίας (Uber Air Taxis). Σε εκείνη την έκθεση είχε παρουσιαστεί και το ηλεκτρικό ιπτάμενο όχημα καθέτου απογείωσης Hyundai S-A1, που μπορούσε να αναπτύξει ταχύτητα έως 290 km/h.

Το ενδιαφέρον είναι ότι το εν λόγω «προσωπικό» αεροσκάφος (Personal Air Vehicle – PAV) παρουσιάστηκε ως στοιχείο ενός ολόκληρου συστήματος βιώσιμης κινητικότητας. Τα S-A1 προβλέπεται να έχουν ως βάση ειδικά κέντρα/κόμβους (Hubs) στα οποία η πρόσβαση θα εξασφαλίζεται με αυτόνομα οχήματα – πάντα μηδενικών ρύπων. Έτσι, στο πλαίσιο της διαμόρφωσης των μελλοντικών αστικών μεταφορών και της επιδίωξης της απρόσκοπτης κινητικότητας, το εν λόγω PAV της Hyundai αποτελεί συνέχεια των επίγειων μεταφορών – εκεί που η Hyundai προτείνει το Purpose Built Vehicle (PBV) concept. Έχουμε, λοιπόν, να κάνουμε με ένα όραμα κινητικότητας που βασίζεται στο concept των ειδικών κόμβων (Hubs) που σε συνδυασμό με επίγεια και εναέρια μέσα μεταφοράς δημιουργεί έναν νέο δημόσιο χώρο όπου μπορούν να συναντηθούν διαφορετικές ομάδες ανθρώπων.

Και παρ' όλο που στην τελευταία ανακοίνωση της Hyundai δεν γίνεται λόγος για Uber, το όραμα είναι παραπάνω από ζωντανό, καθώς το ηλεκτρικό όχημα/σκάφος καθέτου απογείωσης (eVTOL) που ετοιμάζει η Supernal (και προφανώς αποτελεί εξέλιξη του S-A1) αναμένεται στην αγορά το 2028! Ήδη η εταιρεία σχεδιάζει να ξεκινήσει τη διαδικασία πιστοποίησης του οχήματος με ρυθμιστικούς φορείς των ΗΠΑ, το 2024. Και θα είναι το πρώτο εναέριο όχημα της Supernal/Hyundai όχι μόνο ηλεκτροκίνητο, αλλά και αυτόνομο – θα πετά, δηλαδή, χωρίς πιλότο! Θα έχει δε τη δυνατότητα να φιλοξενεί τέσσερις έως πέντε επιβάτες σε αστικές και περιαστικές διαδρομές.

Δεν γνωρίζουμε ποιο θα είναι το μέλλον, εμπορικό και νομοθετικό, ατομικών προτάσεων όπως το Air Car ή το Liberty ή το Transition. Πάντως, λόγω του κόστους τους, αλλά και των γνώσεων/ικανοτήτων που απαιτούν από τον κάτοχο/οδηγό τους δεν μπορούν να διαδοθούν με τον τρόπο που διαδόθηκε στο παρελθόν το αυτοκίνητο – τουλάχιστον υπό τις παρούσες συνθήκες. Εκείνο, όμως, που φαίνεται ότι θα συμβεί είναι η ένταξη των αεροταξί (που, ωστόσο,   δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αυτοκίνητα) στην αυριανή, βιώσιμη αστική κινητικότητα. Σε αυτό το τοπίο, που θα χρειαστεί περισσότερο από μια δεκαετία για να αρχίσει να παίρνει κάποια μορφή, οι κάτοικοι των πόλεων θα μπορούν να πραγματοποιούν τις μετακινήσεις τους χρησιμοποιώντας άλλοτε ένα e-scooter (ηλεκτρικό πατίνι) ή ηλεκτρικό ποδήλατο, άλλοτε ένα ηλεκτρικό αυτοκίνητο, άλλοτε τις επίγειες δημόσιες συγκοινωνίες που στο μεταξύ θα έχουν γίνει και αυτές ηλεκτροκίνητες και άλλοτε ένα αεροταξί, ένα ηλεκτροκίνητο ιπτάμενο όχημα / μικρό αεροσκάφος καθέτου απογείωσης eVTOL, όπως το SA-1 της Hyundai.

Boeing και Porsche

Toν Οκτώβριο του 2019, Boeing και Porsche ένωναν τις δυνάμεις τους με την Aurora Flight Sciences, θυγατρική της Boeing, για να εξελίξουν ένα πρωτότυπο, πλήρως ηλεκτρικό όχημα κάθετης απογείωσης. Απώτερος στόχος, η ανάπτυξη ενός αποτελεσματικού οικοσυστήματος κινητικότητας. Έναν χρόνο πριν, το 2018, η Porsche Consulting εκτιμούσε με μελέτη της ότι η αγορά της αστικής αερο-κινητικότητας θα αναπτυχθεί μετά το 2025. Η μελέτη έδειχνε, επίσης, ότι οι λύσεις αστικής εναέριας κινητικότητας θα μεταφέρουν τους επιβάτες πιο γρήγορα και αποδοτικά από τα συμβατικά μέσα χερσαίων μεταφορών με χαμηλότερο κόστος και με μεγαλύτερη ευελιξία.

Η Boeing είχε τότε πραγματοποιήσει μια πρώτη δοκιμαστική πτήση ενός πρωτότυπου αεροσκάφους που θα μπορούσε να φιλοξενήσει δύο έως τέσσερις επιβάτες και να καλύψει απόσταση έως 80 km. Σημειώνουμε ότι είχε προηγηθεί η δοκιμαστική πτήση ενός –υπό κλίμακα–   πρωτοτύπου ιπτάμενου οχήματος των Audi– Ital Design & Airbus, στο Drone Week του Άμστερνταμ, ενώ το concept που περιελάμβανε και αποσπώμενο αυτόνομο αυτοκίνητο, είχε παρουσιαστεί στην Έκθεση Αυτοκινήτου της Γενεύης το 2018. Ωστόσο, το project δεν προχώρησε.

Volocopter 

Τα ηλεκτρικά ιπτάμενα οχήματα της γερμανικής εταιρίας Volocopter βρίσκονται στον αέρα από το 2011, έχοντας στο ενεργητικό τους περισσότερες από 1.000 ώρες πτήσης. Το κατασκευασμένο από συνθετικά υλικά Volocity (το σκάφος που θα χρησιμοποιηθεί ως αεροταξί) έχει βάρος 700 kg, ύψος 2,5 m, ενώ η συνολική του διάμετρος, με όλα τα στροφεία, φτάνει τα 11,3 m. Μπορεί δε να μεταφέρει δύο επιβάτες με τις αποσκευές τους (200 kg), αναπτύσσοντας ταχύτητα έως 110 km/h με αυτονομία έως 35 km. Εννιά επαναφορτιζόμενες και αντικαθιστώμενες μπαταρίες ιόντων λιθίου (Li-ion) τροφοδοτούν τους 18 συνεχούς ρεύματος (DC) ηλεκτροκινητήρες, εξασφαλίζοντας χαμηλά επίπεδα θορύβου. Τα 18   στροφεία (ρότορες/έλικες) παράγουν ήχο του οποίου η συχνότητα βρίσκεται μέσα σε ένα στενό φάσμα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το ανθρώπινο αυτί να νομίζει ότι ακούει δύο μόνο στροφεία –αντί 18–   κάτι που με τη σειρά του έχει ως αποτέλεσμα ένα Volocity να ακούγεται στα 75 m σαν ένα μικρό ελικόπτερο που πετά στα 500. Η Volocopter έχει πάρει άδεια πτήσης για τα αεροταξί της στη Γερμανία, στο Ντουμπάι, στο Ελσίνκι και στη Σινγκαπούρη.

Hyundai S-A1

Το Hyundai S-A1 είναι 100% ηλεκτρικό, διαθέτει εμβέλεια έως 100 km, μπορεί δε να αναπτύξει ταχύτητα έως 290 km/h και να πετάξει σε υψόμετρο 300 - 600 m, ενώ κατά τη διάρκεια των ωρών αιχμής θα χρειάζεται περίπου πέντε έως επτά λεπτά για την επαναφόρτιση των μπαταριών του.Το ιπτάμενο όχημα της Hyundai χρησιμοποιεί κατανεμημένη ώση, διαθέτοντας πολλαπλά στροφεία (έλικες) γύρω από τον σκελετό του, γεγονός που συμβάλλει στην αύξηση της ασφάλειας, στον περιορισμό της πιθανότητας βλάβης, αλλά και στον σημαντικό περιορισμό του θορύβου σε σχέση με το μεγάλο στροφείο των κλασικών ελικοπτέρων.

Transition

Το Transition, που επισήμως χαρακτηρίζεται ως ένα ελαφρύ αθλητικό αεροσκάφος (LSA), εξελίχθηκε από την αμερικανική εταιρεία Terrafugia (που πλέον έχει αγοραστεί από την κινεζική Geely), είναι διθέσιο και έχει αρκετά compact διαστάσεις, αφού μπορεί να παρκάρει σε ένα κοινό γκαράζ, καταλαμβάνοντας μόνο μία θέση ΙΧ. Ζυγίζει 440 kg και διαθέτει βενζινοκινητήρα Rotax 912 ULS, 100 PS. Η μέγιστη ταχύτητά του στον αέρα φτάνει στα 185 km/h, ενώ στην άσφαλτο τα 100 km/h – με την αυτονομία να φτάνει τα 787 και τα 1.296 km, αντίστοιχα. Η πρώτη επιτυχημένη πτήση του μοντέλου παραγωγής πραγματοποιήθηκε το 2012. Ωστόσο, το Transition δεν κατάφερε να βρει τον δρόμο του προς την αγορά.

Airspeeder

Το 2018 ανακοινώθηκε η διοργάνωση πρωταθλήματος ταχύτητας – για ηλεκτρικά αεροσκάφη καθέτου απογείωσης και προσγείωσης (eVTOL) - με την ονομασία Airspeeder Πρόκειται για έναν τύπο «ενιαίου» με τα συγκεκριμένα οχήματα που ονομάζονται "Speeders", εξελίχθηκαν από την αυστραλιανή εταιρεία Alauda και χαρακτηρίζονται από τους ίδιους τους κατασκευαστές τους ως flying cars, δηλαδή ιπτάμενα αυτοκίνητα. Βλέπετε, το εν λόγω πρωτάθλημα επιχειρείται να λανσαριστεί ως η Formula 1 των αιθέρων, έστω και αν έχουμε να κάνουμε με χαμηλές πτήσεις (σε ύψος 10 - 60 μέτρων). Το ηλεκτρικό σύστημα κίνησης του Airspeeder, που διαθέτει αμάξωμα κατασκευασμένο από ανθρακονήματα, είναι διαμορφωμένο σε διάταξη οκτακόπτερου με οκτώ ηλεκτρoκινητήρες τοποθετημένους στα άκρα του, να κινούν τους αντίστοιχους έλικες. Στην σημερινή του μορφή, το πρωτότυπο Mk4 διαθέτει συνολική ισχύ 100 kW και μπορεί να αναπτύξει τελική ταχύτητα 200 km/h, ενώ άκρως εντυπωσιακός είναι ο χρόνος που απαιτείται για τα 0-100 km/h – μόλις 2,1’’. Στους αγώνες, τα οχήματα θα αλλάζουν μπαταρίες κατά τη διάρκεια των pit stops, καθώς κάθε μπαταρία θα αντέχει για πτήση 5 έως 20 λεπτών. Σημειώστε ότι για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια των πτήσεων το Speeder είναι εφοδιασμένο με ηλεκτρονικά συστήματα εξαιρετικά υψηλής τεχνολογίας (ραντάρ, lidar, κάμερες και ενεργό αλτίμετρο) ούτως ώστε να αποκλείεται το ενδεχόμενο οποιασδήποτε επαφής των οχημάτων μεταξύ τους, αλλά και με το έδαφος.