Η (παρ’ ολίγον τριπλή) τραγωδία που άλλαξε τον ρουν του μηχανοκίνητου αθλητισμού


29 χρόνια από τον θάνατο του Ayrton Senna συμπληρώνονται σήμερα. 29 χρόνια από τον «θάνατο» των παιδικών μας ονείρων. 29 χρόνια από το πιο «μαύρο» τριήμερο στην ιστορία της Formula 1.

  • ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ-ΜΑΡΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ
  • 1/5/2023

Το εάν ο Ayrton Senna da Silva ήταν ή όχι ο κορυφαίος πιλότος στην ιστορία της Formula 1 δεν θα το μάθουμε ποτέ. Φρόντισε, βλέπετε, εκείνη η καταραμένη στροφή «Ταμπουρέλο» για να κρύψει καλά τα μυστικά του Βραζιλιάνου. Δεν θα διαφωνήσει κανείς, όμως, ότι ο Ayrton ήταν μακράν ό,τι πιο ταλαντούχο είχαμε την τύχη να δούμε μέσα σε πίστα Formula 1.

Θυμάμαι σαν να είναι χθες εκείνη την Πρωτομαγιά του 1994. Τα δικαιώματα τηλεοπτικής μετάδοσης των αγώνων της Formula 1 τα είχε η ΕΡΤ. Όμως για κάποιον λόγο δεν είχε δείξει τον αγώνα. Λίγες ημέρες έπειτα από την ενηλικίωσή μου, δεν με κρατούσε με τίποτα το οικογενειακό εξοχικό στο Λαγονήσι, όπου είχαμε όλοι μαζευτεί για να γιορτάσουμε το Πάσχα.

Η λύση του… ΚΤΕΛ ώστε να επιστρέψω το ταχύτερο δυνατό στο σπίτι μου στη Γλυφάδα ήταν μονόδρομος. Όπερ κι εγένετο. Μπαίνω στο σπίτι κι ανοίγω την τηλεόραση. Και τότε χάθηκε η Γη κάτω από τα πόδια μου. Δεν μπορούσα να πιστέψω πως μόλις μία ημέρα έπειτα από τον τραγικό θάνατο του Roland Ratzenberger, το παιδικό μου ίνδαλμα, ο άνθρωπος που θαύμαζα για τα εκπληκτικά του κατορθώματα εντός κι εκτός πιστών, δεν ήταν πια στη ζωή.

«Οι άνδρες δεν κλαίνε», λένε κάποιοι. Όχι, κύριοι. Οι άνδρες κλαίνε. Και δεν θα ξεχάσω ποτέ το κλάμα εκείνης της βραδυάς. Λίγες φορές στη ζωή μου έχω κλάψει τόσο πολύ. Και ομολογώ ότι με δυσκολία συγκρατώ και ετούτη την ώρα τα δάκρυά μου. Κι ας έχουν περάσει τόσα χρόνια από τότε…

Ο θάνατος του Ayrton δυστυχώς ήταν το αποκορύφωμα του δράματος ενός τριημέρου που έμελλε να γραφτεί στο βιβλίο της Formula 1 ως το πιο «μαύρο» που βίωσε ποτέ το κορυφαίο μηχανοκίνητο σπορ.

Τα κακά μαντάτα είχαν ξεκινήσει από την Παρασκευή, με τον παρ’ ολίγον θανάσιμο τραυματισμό του Rubens Barrichello. Ο Βραζιλιάνος είχε ένα τρομακτικό ατύχημα στην Variante Bassa, όταν η Jordan που οδηγούσε «απογειώθηκε» και κατέληξε στα προστατευτικά ελαστικά. Εάν το μονοθέσιο είχε… προσγειωθεί μισό μέτρο πιο ψηλά, ίσως ο προστατευόμενος του Senna να μην υπήρχε στη ζωή. Όμως ο Barrichello τη… γλίτωσε με μια σπασμένη μύτη κι ένα κάταγμα στο χέρι. «Ο πρώτος άνθρωπος που είδα όταν συνήλθα από το σοκ ήταν ο Senna» θα πει λίγο αργότερα ο Barrichello.

Οι Ιταλοί θορυβήθηκαν κι έσπευσαν να ενισχύσουν το προστατευτικό τείχος των ελαστικών ενόψει της συνέχειας του τριημέρου. Όμως όπως αποδείχθηκε, το συμβάν με τον Barrichello δεν ήταν παρά μόνον ένας προάγγελος των κακών που θα συνέβαιναν το επόμενο διήμερο.

Σάββατο, 30 Απριλίου. Κατατακτήριες δοκιμές. Ο Roland Ratzenberger οδηγεί την Simtek Ford του με ταχύτητα άνω των 300 χιλιομέτρων την ώρα στην στροφή Villeneuve. Η εμπρόσθια πτέρυγα ξαφνικά καταρρέει και το ακυβέρνητο μονοθέσιο συγκρούεται με σφοδρότητα στον τσιμεντένιο τοίχο. Ο Αυστριακός λίγο αργότερα θα αφήσει την τελευταία πνοή του.

Ο Senna σπεύδει στο σημείο του ατυχήματος. Αντικρίζοντας τα συντρίμμια ξεσπά σε κλάματα. Ακολούθως μεταβαίνει στο Ιατρικό Κέντρο της πίστας. Γνωρίζει πολύ καλά τι έχει συμβεί. Είναι η στιγμή που ο κορυφαίος γιατρός της Formula 1, Sid Watkins, θα τον αγκαλιάσει και θα του πει πως είχε έρθει η ώρα να εγκαταλείψει τους αγώνες και να ασχοληθεί με το αγαπημένο τoυ χόμπι: το ψάρεμα.

Ο Senna, όμως, αρνείται. Δεν μπορεί καν να σκεφτεί τον εαυτό του εκτός μονοθεσίου.

Το επόμενο πρωινό φτάνει νωρίς στην πίστα. Περνά πολλές ώρες μαζί με τον άλλοτε «άσπονδο φίλο» του, Alain Prost, ο οποίος είχε εγκαταλείψει την ενεργό δράση στο τέλος του 1993. Συζητούν επί μακρόν τον τρόπο με τον οποίον θα καταφέρουν να κάνουν τη Formula 1 πιο ασφαλή. Ο προβληματισμός είναι ζωγραφισμένος στο πρόσωπό του.

Δεν έχουν περάσει παρά ελάχιστες ώρες από τον θάνατο του Roland. Ο Ayrton ετοιμάζεται για τον αγώνα. Η τελευταία σκέψη του είναι να πάρει μαζί του στο κόκπιτ μια αυστριακή σημαία. Ήθελε αυτή τη νίκη όσο τίποτε άλλο. Για να την αφιερώσει στον αδικοχαμένο Ratzenberger.

Τα κακά μαντάτα, όμως συνεχίζονταν. Εκκίνηση του αγώνα και η Benetton του JJ Lehto σβήνει και παρά τις απελπισμένες κινήσεις του Φινλανδού με τα χέρια, ο Πορτογάλος Pedro Lamy πέφτει με την Lotus Mugen Honda επάνω στην ακινητοποιημένη Benetton. Δύο τροχοί από το μονοθέσιο εξοστρακίζονται προς την εξέδρα όπου πέφτουν πάνω σε οκτώ θεατές κι έναν αστυνομικό. Όλοι τους τραυματίζονται, κάποιοι πιο σοβαρά.

Το αυτοκίνητο ασφαλείας, ένα συμβατικό Opel Vectra, μπαίνει στην πίστα και καθορίζει τον ρυθμό των μονοθεσίων για τους επόμενους έξι γύρους. Δύο γύρους έπειτα από τη συνέχιση του αγώνα κι ενώ ο Senna είχε περάσει πρώτος, προσπερνώντας τον Michael Schumacher, συνέβη το μοιραίο. Η Williams του Βραζιλιάνου έφυγε ευθεία στην γρήγορη αριστερή στροφή «Ταμπουρέλο». Η πρόσκρουση με τον τοίχο ήταν τόσο σφοδρή ώστε το μονοθέσιο σχεδόν διαλύθηκε.

Διαβάστε ακόμη: Με τον Stirling Moss στο Migle Milgia

Η ώρα ήταν 3.17 μ.μ. στην Ελλάδα όταν βγήκε κόκκινη σημαία. Ο αγώνας του σαν Μαρίνο είχε διακοπεί και ο Sid Watkins έσπευδε επί τόπου για να προσφέρει τις υπηρεσίες του στον Ayrton. Οι σκηνές που ακολούθησαν ήταν τραγικές. Ο πανικός ήταν ξεκάθαρος. Μέσα σε όλα αυτά, κι ενώ ο αγώνας είχε διακοπεί, μια ασύλληπτη σύγχυση είχε ως συνέπεια να βγει στην πίστα ο Erik Comas με την Larousse. Δίχως να γνωρίζει τι είχε συμβεί, προσέγγιζε με μεγάλη ταχύτητα το σημείο του δυστυχήματος. Την τελευταία στιγμή κατάφερε να μειώσει ταχύτητα. Ήταν τόσο τρομακτικό αυτό που συνέβη, ώστε για μία δεκαετία μετά το συμβάν ο Comas δεν ήθελε επ’ ουδενί να μιλήσει για όσα είχε δει από κοντά.

Τριάντα επτά λεπτά έπειτα από το συμβάν με τον Senna, ο αγώνας ξανάρχισε από τον έκτο γύρο. Ήταν 3.55 μ.μ. ώρα Ελλάδος. Ο Senna ήδη διακομιζόταν με ελικόπτερο στο νοσοκομείο της Μπολόνια. Στην πίστα δεν γνώριζαν τι είχε συμβεί. Άλλοι μιλούσαν για θανατηφόρο συμβάν, άλλοι πίστευαν πως ο Βραζιλιάνος θα ήταν σύντομα και πάλι καλά.

Στον 48ο γύρο συνέβη το τελευταίο τραγικό περιστατικό του πιο «μαύρου» αγώνα που έγινε ποτέ στη Formula 1. Ο πίσω δεξιός τροχός της Minardi του Michele Alboreto φεύγει από το μονοθέσιο, ενώ ο Ιταλός εκκινείτο μέσα στο pit lane, χτυπώντας τέσσερις μηχανικούς, δύο της Ferrari και δύο της Lotus. Και οι τέσσερις χρειάστηκε να διακομισθούν στο νοσοκομείο.

Στις 5.40 μ.μ. ώρα Ελλάδος ο Michael Schumacher με την Benetton περνούσε πρώτος τη γραμμή του τερματισμού. Δύο ώρες αργότερα η ιατρός Maria Teresa Fiandri ανακοίνωνε τον θάνατο του Ayrton Senna. Ο πιο ταλαντούχος οδηγός που πέρασε ποτέ από τις πίστες της Formula 1 πήγε να συναντήσει τον Δημιουργό.

Ήταν ο τραγικός επίλογος ενός τριημέρου που δεν θα ξεχαστεί ποτέ. Ενός τριημέρου που έμελλε να αλλάξει τον ρουν της ιστορίας του σπορ. Η καθιέρωση του HANS από το 2003 ήταν συνέπεια του δυστυχήματος του Ratzenberger, η τοποθέτηση χοντρών στρώσεων ελαστικών στους τοίχους ήταν συνέπεια των συμβάν των δύο Βραζιλιάνων. Η καθιέρωση ορίου ταχύτητας μέσα στο pit lane ήταν συνέπεια του συμβάντος με τον Alboreto.

Κι η αλήθεια είναι πως ο Roland και ο Ayrton με τις «θυσίες» τους συνέβαλαν τα μέγιστα ώστε η Formula 1 να αλλάξει. Να γίνει πιο ασφαλείς για όλους. Ο Senna ήταν ο τελευταίος πιλότος που έχασε τη ζωή του μέχρι το 2015, όταν υπέκυψε στα τραύματά του ο Jules Bianchi έπειτα από το τρομακτικό ατύχημα που είχε έξι μήνες νωρίτερα κατά τη διάρκεια του ιαπωνικού γκραν πρι…